๑.๑ ประวัติความเป็นมา

ชาวบ้านหนองโกวิทย์ ประชาชนส่วนใหญ่มีพื้นเพมาจากทางภาคอีสาน ซึ่งมีภูมิปัญญาทางด้านการปลูกหม่อนเลี้ยงไหม และการทอผ้าด้วยมือ เมื่อย้ายถิ่นฐานมารวมกันอยู่ที่บ้านหนองโกวิทย์ หมู่ที่ ๗ ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์ จังหวัดสระแก้ว จึงได้รวมกันปลูกหม่อน เลี้ยงไหม และทอผ้าด้วยมือใช้เอง และได้ถ่ายทอดภูมิปัญญาให้ลูกหลานสืบต่อ ๆ กันมากว่า ๓๐ ปีมาแล้ว

ผ้าทอมือหนองโกวิทย์ มีลวดลายที่สวยเด่นเฉพาะตัว ต่างจากผ้าที่อื่น คือ มีลวดลายที่โดดเด่น ลวดลายมีทั้งลายสก๊อตน้อยและลายสก๊อตใหญ่ สีไม่ตก เนื้อผ้ามีความแน่น ปัจจุบันทางกลุ่มพัฒนาจากกี่ทอผ้าธรรมดาเป็นทอด้วยกี่กระตุก ทำให้เนื้อผ้าแน่นมากยิ่งขึ้น และสามารถซักด้วยเครื่องซักผ้าได้ และเมื่อทอผ้าไว้ใช้เองแล้วเมื่อมีจำนวนมากขึ้น ได้จำหน่ายให้กับประชาชนในหมู่บ้านใกล้เคียง และเมื่อมีผู้ให้ความสนใจมากขึ้น ทำให้มียอดการสั่งซื้อจากทั้งหน่วยงานราชการ ท้องถิ่นต่าง ๆ เป็นจำนวนมาก นอกจากผ้าขาวม้าทอมือแล้ว ทางกลุ่มทอผ้าหนองโกวิทย์ ได้พัฒนารูปแบบจากผ้าขาวม้าธรรมดา เป็นสินค้าอื่น ๆ อีกหลายอย่าง เช่น กระเป๋าจากผ้าขาวม้ารูปแบบต่าง ๆ และชุดเสื้อผ้าขาวม้าสำเร็จรูป ซึ่งมีรูปแบบต่าง ๆ มากมาย ทำให้ผลิตภัณฑ์มีมูลค่าเพิ่มมากขึ้น และได้รับความนิยมเป็นที่ต้องการของตลาดมากยิ่งขึ้น

๑.๒ อัตลักษณ์/จุดเด่นของผลิตภัณฑ์

ลักษณะที่โดดเด่นของผ้าขาวม้าหนองโกวิทย์ ได้แก่ การทอผ้าที่เนื้อแน่น สีสันสดใส และมีลวดลายทั้งลายสก๊อตเล็ก และลายสก๊อตใหญ่ และความแน่นของผ้าทำให้มีผู้นิยมนำไปตัดเป็นเสื้อผ้าชุดทำงาน และชุดสากลรูปแบบต่าง ๆ เป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับผ้าขาวม้าอีกทางหนึ่งด้วย

๑.๓ มาตรฐานและรางวัลที่ได้รับ

๑. ม.ผ.ช.

๒.OTOPคัดสรรระดับ ๓ ดาว

๑.๔ ความสัมพันธ์กับชุมชน

ผ้าขาวม้าหนองโกวิทย์ ทอด้วยน้ำพักน้ำแรงของชาวบ้านหนองโกวิทย์ จากรุ่น รุ่นยายสู่รุ่นแม่ และสู่รุ่นลูก หลานในเวลาต่อมา ซึ่งการทอผ้าของชาวบ้านหนองโกวิทย์ถือเป็นการรวมกลุ่มที่เหนียวแน่นกลุ่มหนึ่งของชาวบ้าน ก่อให้เกิดความรัก ความสามัคคี และความเห็นอกเห็นใจซึ่งกันและกัน นอกจากนี้ การรวมกลุ่มกันทำงานอยู่กับบ้านของชาวบ้าน ก่อให้เกิดการรักบ้านเกิด ไม่ออกไปทำงานต่างท้องถิ่น นับเป็นความวิถีชีวิตของชาวบ้านที่หาดูยากแล้วในสังคมปัจจุบันนี้

๒.๑ วัตถุดิบและส่วนประกอบ

๑. ด้าย

๒. ใยประดิษฐ์

๓. อัก

๔. กระสวย

๕. กี่ทอผ้าแบบโบราณ

๒.๒ ขั้นตอนการผลิต

๑. เตรียมด้ายประดิษฐ์ที่ยังไม่ได้ม้วนใส่ในหลอด โดยนำด้ายประดิษฐ์มาคล้องใส่ในอุปกรณ์การปั่นด้าย

๒. นำด้ายมาขึงไว้บนอุปกรณ์การทอกี่กระตุกด้วยมือ

๓. เริ่มการทอ โดยใช้อุปกรณ์การทอกี่กระตุกด้วยมือ

๔. ใช้กระสวยเป็นตัววิ่งด้าย สลับไปสลับมา ซ้าย –ขวา และในกระสวยจะมีม้วนด้ายสีต่าง ๆ ใส่ไว้ในกระสวยเพื่อให้สามารถเปลี่ยนสีด้ายได้ เช่นแถบผ้าขาวม้าหรือลายสีด้าย เป็นต้น

๕. ทอผ้าขาวม้าต่อไปเรื่อย ๆ จนเสร็จเป็นผืนหน้ากว้าง ๓๔ นิ้ว ยาว ๑.๕ เมตร บรรจุหีบห่อให้เรียบร้อยพร้อมจำหน่ายต่อไป

๒.๓ เทคนิค/เคล็ดลับในการผลิต

-เคล็ดลับและเทคนิคที่ทำให้ผ้าขาวม้าบ้านหนองโกวิทย์ได้รับการกล่าวขานเรื่องความสวยงามและความแน่นของเสื้อผ้า ที่ไม่เหมือนที่อื่น ได้แก่การเอาใจใส่ของชาวบ้านที่ทอผ้าด้วยกี่แบบโบราณและมีการดึงด้ายให้แน่นให้เนียน และดึงเส้นด้ายให้ตรง ทำให้ผ้าที่ออกมาเนื้อแน่นสวยและมีคุณภาพดี

๓.๒ แหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์

ผ้าขาวม้าหนองโกวิทย์ มีจำหน่าย ณ กลุ่มทอผ้าบ้านหนองโกวิทย์ หมู่ที่ ๗ ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์ จังหวัดสระแก้ว และที่โรงเรียนกาสรกสิวิทย์ อำเภอเมืองสระแก้ว จังหวัดสระแก้ว และที่สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอเขาฉกรรจ์ ผู้สนใจสามารถสอบถามได้ที่ สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอเขาฉกรรจ์ โทร.๐๓๗-๕๑๑๒๒๒