พิพิธภัณฑ์คติชนวิทยา เป็นส่วนหนึ่งของสถาบันทักษิณคดีศึกษาพิพิธภัณฑ์คติชนวิทยาเริ่มเปิดเป็นทางการ เมื่อวันที่ 22 กันยายน พ.ศ. 2534 โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดอาคารกลุ่มบ้านหลังคาจั่ว อาคารกลุ่มบ้านหลังคาปั้นหยา อาคารกลุ่มบ้านหลังคาบลานอ เป็นพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านที่จัดแสดงข้อมูลเกี่ยวกับวิถีชีวิตชาวใต้และขนบนิยมในท้องถิ่นตลอดจนประวัติศาสตร์โบราณคดีและศิลปหัตถกรรมอันเป็นมรดกทางวัฒนธรรม พิพิธภัณฑ์คติชนวิทยา มี 4 อาคาร คือ อาคารกลุ่มบ้านหลังคาจั่ว อาคารกลุ่มบ้านหลังคาปั้นหยา อาคารกลุ่มบ้านหลังคาบลานอ และสุดท้ายเป็นอาคารนวภูมินทร์ ซึ่งรวมแล้วมีห้องแสดงถึง 30 ห้องด้วยกัน อีกทั้งยังใช้วัตถุของจริงมาจัดแสดงถึง 49,000 ชิ้น เช่น ห้องประวัติศาสตร์และชาติพันธุ์ จัดแสดงข้อมูลทางประวัติศาสตร์ และโบราณคดี อาทิโบราณวัตถุที่เกิดจากภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่น และโบราณ วัตถุที่แสดงว่ามีการติดต่อระหว่างคนพื้นเมืองภาคใต้กับกลุ่มชนภายนอก เช่น จีน อินเดีย มลายู อาหรับ และกลุ่มประเทศ ทางตะวันตก เป็นต้น นอกจากนี้ยังจัดแสดงเกี่ยวกับศูนย์กลางทางวัฒนธรรมอาณาจักรโบราณในภาคใต้ ได้แก่ อาณาจักรตามพรลิงค์ที่จังหวัดนครศรีธรรมราช อาณาจักรลังกาสุกะที่จังหวัดปัตตานี-ยะลา อาณาจักรศรีวิชัยที่จังหวัดสุราษฎร์ธานี และสทิงปุระ-พัทลุง ที่บริเวณลุ่มทะเลสาบสงขลา ตลอดจนจัดแสดงเรื่องราวของชนกลุ่มน้อยในภาคใต้ ได้แก่ ชาวเล และชาวซาไกหรือเงาะป่า ห้องลูกปัดและเครื่องประดับจัดแสดงข้อมูลเกี่ยวกับลูกปัดโบราณที่พบในภาคใต้ ประกอบด้วยวัตถุที่ใช้ทำลูกปัดกรรมวิธีและเทคนิคการผลิตลักษณะ รูปแบบ และตัวอย่างลูกปัดที่พบจากแหล่งต่าง ๆ ได้แก่ ชุมพร สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช พังงา ระนอง และกระบี่ นอกจากนี้ยังจัดแสดงเครื่องประดับที่ใช้กันในภาคใต้ เช่น ตุ้มหู ปิ่น กระดุม กำไล เข็มขัด จับปิ้ง กระพรวน เป็นต้น และยังมีอีกหลายห้องทีจัดแสดง แต่ห้องที่เป็นจุดเด่นคือห้องลูกปัด มีการจัดแสดงเครื่องประดับโบราณที่พบในภาคใต้ รวมถึงวัตถุดิบและกรรมวิธีในการผลิตในสมัยก่อน อีกห้องหนึ่งคือห้องศาสตราวุธ จัดแสดงกริช ที่ให้เห็นถึงลักษณะแบบ เทคนิควิธีทำ คติความเชื่อและวัฒนธรรมการใช้สอย รวมทั้งอาวุธเป็นสิ่งที่แสดงถึงฐานะทางเศรษฐกิจและสังคมอีกด้วย" เปิดให้เข้าเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์คติชนวิทยาทุกวัน ในอัตราค่าธรรมเนียม นักเรียน นิสิต นักศึกษา คนละ 10 บาท แต่กรณีเยี่ยมชมเป็นหมู่คณะ คนละ 5 บาท บุคลทั่วไปคนละ 30 บาทและชาวต่างชาติคนละ 60 บาท ทั้งนี้กำหนดให้มีการบรรยายสรุปและนำชม วันละ 4 รอบ ในเวลา 09.00 น. , 11.00 น. , 13.00 น. และ 15.00 น. โดยผู้ที่ไม่ต้องการฟังบรรยายสรุปและการนำชม สามารถเดินชมได้เองตามอัธยาศัย ตั้งแต่เวลา 09.00 น. - 17.00 น.