ภูมิปัญญาปราชญ์ชาวบ้าน หมอเมือง
ชื่อ ภูมิปัญญา ปราชญ์ชาวบ้าน (หมอเมือง)
ชื่อ นายสมชัย นามสกุล สงวน
บ้านเลขที่ 59/1 หมู่ 8 ตำบลเชิงดอย
อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ 50220
โทร. 053-865212
หมอเมืองหรือหมอพื้นเมืองในหมู่บ้านไตลื้อ มีการถ่ายทอดให้กับลูกหลานและประชาชนที่สนใจสืบทอดรุ่นสู่รุ่น โดยการสาธิต ทดลอง ฝึกปฏิบัติ มีการรักษาโรคประมาณ 8 ชนิด ดังนี้
1. คาถาขวากซุย ใช้รักษา เช่น ตุ่ม, ผื่น , แผลจากอุบัติเหตุต่าง ๆ (ท่องคาถา 3 , 7 ครั้ง เป่าลงที่เป็น แล้วเป่าใส่น้ำใช้กิน(น้ำมนต์) , มือ , เท้า เคล็ด , กระดูกหัก , แตก (ท่องคาถา 3 , 7 ครั้ง ลงใบส้มโอแล้วเช็ดลงที่เป็น , หรือเสกใส่และสุรากิน
2. คาถาแก้กินผิด - ท่องคาถาใส่น้ำให้กินแทนน้ำ(น้ำมนต์)
3. คาถาเด็กร้องให้เวลากลางคืน - ท่องคาถาเสกใส่ข้าวสารหว่านหลังคาบ้าน
4. คาถาตาแดง - ท่องคาถาเสกใส่น้ำและเป่าที่ตาแดง
5. คาถางูสวัด - ท่องคาถาเสกใส่น้ำและเป่าที่เป็น
6. คาถา 108 (คาถาฟันช่อง) - ท่องคาถาเสกใส่น้ำกิน
7. คาถาเป่าสะเดาะ เช่น ก้างติดคอ , กระดูกติดคอ - ท่องคาถาเสกใส่น้ำมนต์กิน
8. คาถาแก้กินผิด - ท่องคาถาเสกใส่น้ำมนต์กินแทนน้ำ
วิธีการรักษา
ผู้ป่วยจะต้องจัดเตรียมกรวยดอกไม้สีขาวพร้อมธูป 2 ดอก มาขอรักษาจากหมอเมือง แล้วหมอเมืองก็จะอาราธนาอัญเชิญครูบาอาจารย์มาช่วยคุ้มครองให้ช่วยรักษาให้หายเร็วๆ แล้วก็จะทำการรักษาตามอาการ หากเป็นการเป่าสะเดาะก็จะท่องคาถาเสกใส่น้ำ (น้ำมนต์)ให้ดื่มแทนน้ำประมาณครึ่งชั่วโมงก็จะดีขึ้นไม่ต้องไปหาหมอแผนปัจจุบัน ทั้งคนป่วยและหมอเมืองต้องไม่ทานของแสลง , เหล้า ก่อนที่จะไปทำการรักษา เมื่อรักษาเสร็จจนหายคนป่วยต้องมาดำหัว(สมนาคุณ) โดยจะหาขนม , ผลไม้,อาหาร พร้อมเงินค่าขึ้นขัน ดอกไม้ธูปเทียนน้ำขมิ้นส้มป่อยมาหาขอบคุณหมอเมือง หากผู้ป่วยไม่มาขอขมา หมอเมืองก็จะทำเองโดยทำน้ำขมิ้นส้มป่อยดอกไม้พร้อมธูปเทียนขอสู่มาแทนคนไข้ ถ้าไม่ทำหมอเมืองจะรู้สึกไม่ค่อยสบายจะปวดหัว
ขันตั้งหรือขึ้นครู
จะขึ้นขันครูถาวร 1 ปี จะเปลี่ยน 1 ครั้ง โดยจะทำในวันที่ 15 เมษายน (วันพญาวัน) ซึ่งเป็นวันดีเริ่มต้นปีใหม่ โดยจะจัดเครื่อง 24 คือทุกอย่างใช้ 24 อัน ประกอบไปด้วย
1. กรวยดอกไม้ ขาว 24 อัน
2. กรวย หมากและพูล 24อัน (ใบพูลรีใบประกบกันแล้วเอาหมากแห้งที่ตัดแล้ว ,สีเสียวใส่ตรงกลาง
3. หมากแห้ง 1 หัว (10 สาย) (หมากผ่าซีกตากแห้งแล้วร้อยด้วยเชือก 1 สาย มีหมากชิ้น
4. ผ้าขาว ผ้าแดง (ผ้าแดงแทนครูที่ยังมีชีวิตอยู่ , ผ้าขาวแทนครูที่ล่วงลับไปแล้ว)
5. ข้าวเปลือก ใส่ขวด 1 ขวด เหล้าแม่โขง
6. ข้าวสาร (ข้าวเหนียว) ใส่ขวด 1 ขวด เหล้าแม่โขง
7. เงิน 108 บาท