ประวัติหมู่บ้าน

ปันใต้เป็นหมู่บ้านเก่าแก่อายุกว่า 100ปีมาแล้ว คำว่าปัน ในภาษาภาคเหนือแปลว่า ควรแบ่งสิ่งของให้แก่กันและกันจากคำบอกเล่าของผู้เฒ่าผู้แก่ว่ากันว่า บริเวณพื้นที่ระหว่างบ้านปันใต้และบ้านปันเหนือมีหนองน้ำหรือห้วยที่มีชื่อว่าห้วยปั๋น และบ้านปันใต้อยู่ทางทิศใต้ของห้วย จึงใช้ชื่อหมู่บ้านว่า บ้านปันใต้ สภาพทางภูมิศาสตร์ของหมู่บ้านส่วนมากจะเป็นป่าละเมาะมีแม่น้ำไหลผ่าน แต่ปัจจุบันจำนวนพื้นที่ป่าลดน้อยลงเนื่องจากชาวบ้านมาถางป่าเพื่อสร้างที่อยู่อาศัยและทำการเกษตร คนกลุ่มแรกที่เข้ามาก่อตั้งหมู่บ้านคือ ชาวบ้านส่วนหนึ่งของบ้านคุ้ม ได้นำสัตว์ เช่น โค กระบือ มาเลี้ยงในบริเวณนี้และจัดทำเพิงพักชั่วคราวขึ้น เพื่อสะดวกในการดูแลสัตว์ ต่อมาได้ทำการบุกเบิกป่าละเมาะทำเป็นทุ่งนา ทำไร่ ทำสวน และก่อสร้างบ้านเรือนอย่างถาวรขึ้นบริเวณสองฝั่งของแม่น้ำงาว ในปีพ.ศ.2457 ได้มีการจัดตั้งหมู่บ้านขึ้นอย่างเป็นทางการเพื่อให้สอดคล้องกับพระราชบัญญัติการปกครองท้องถิ่น เมื่อเริ่มตั้งหมู่บ้านครั้งแรกมีประมาณ 10-15 หลังคาเรือน โดยสมัยนั้นมีขุนประสานสุขประชาเริ่มจงรักษาเป็นนายอำเภองาว และแต่งตั้ง

1.ท้าวต๊ะนนทมาลย์

2.นายวงค์เทียนแก้ว

3.นายอ้นดายันต์

4.นายกู้อุ่นเมือง

5.นายขานไชยวงค์

6.นายแก้วทองพระไพร

7.นายไพโรจน์ธิชูโตผู้ใหญ่บ้านคนปัจจุบัน

สภาพทั่วไปของบ้านปันใต้ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของอำเภองาวจังหวัดลำปาง อยู่ห่างจาก

อำเภองาว 5 กิโลเมตรพื้นที่ของบ้านปันใต้เป็นพื้นที่ป่าประมาณ 2,900 ไร่ เป็นพื้นที่ราบประมาณ 1,500 ไร่ มีน้ำไหลผ่านสองสาย แม่น้ำงาวและลำเหมืองเหมาะสำหรับทำการเกษตรและที่อยู่อาศัย

ทิศเหนือจดบ้านปันเหนือ หมู่ที่4บ้านปันพัฒนา หมู่ที่ 9 ตำบลปงเตา

ทิศใต้จดบ้านหองเหียงหมู่ที่ 2 ตำบลนาแก อำเภองาว

ทิศตะวันออกจด บ้านแหงเหนือหมู่ที่ 1 ตำบลบ้านแหง อำเภองาว

ทิศตะวันตกจด บ้านแม่แป้นหมู่ที่ 5 ตำบลนาแก อำเภองาว

ประเพณีวัฒนธรรมของหมู่บ้าน

1. ประเพณีถวายเจ้าพ่อองค์คำเดือน 4 แรม 3 ค่ำ2. ประเพณีสลากภัตร์เดือน 12 แรม 15 ค่ำ

3. ประเพณีสงกรานต์เดือน เมษายน4. ประเพณียี่เป็งเดือน ยี่ขึ้น 15 ค่ำ

5. ประเพณีตานข้าวใหม่เดือน 4 ขึ้น 15 ค่ำ6. ประเพณีตี๋ก๋องปู่จาเดือน เมษายน

7. เลี้ยงฝีขุนน้ำเดือน 10เหนือ8. ประเพณีเลี้ยงฝีปู่ ฝีย่าเดือน 4 แรม 15 ค่ำ

9.ประเพณีรดน้ำดำหัวเดือน เมษายน10.ประเพณีเข้าพรรษาเดือน 10 ขึ้น 15 ค่ำ

11. ประเพณีออกพรรษาเดือน 1 ขึ้น 15 ค่ำ