หมากมอนไข่/ละมุดเขมร/ท้อเขมร/เขมา/เซียนท้อ
ชื่อสามัญ Egg fruit, Canistel, Yellow Sapote
ชื่อวิทยาศาสตร์ Pouteria campechiana (Kunth) Baehni
ชื่อพ้อง(Synonyms):
Lucuma campechiana Kunth
Lucuma nervosa A. DC.
Lucuma salicifolia Kunth
ถิ่นกำเนิด เปอร์โตริโก
วงศ์ SAPOTACEAE
ชื่ออื่น : หมากป่วน โตมา ละมุดเขมร
ลักษณะทั่วไป : ไม้ผลยืนต้น เป็นพุ่ม ขนาดเล็กถึงขนาดกลางต้นที่พบมีความสูงประมาณ 5 เมตร เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 12-15 เซนติเมตรลำต้นค่อนข้างตรง และแตกแขนงสาขาที่ระยะประมาณ 7-8 เมตรเปลือกเรียบสีน้ำตาลปนเทา ใบเดี่ยวรูปหอกกว้างประมาณ 7-10 เซนติเมตรยาวประมาณ 18-38 เซนติเมตรก้านใบด้านบนสีเขียวเข้มส่วนด้านล่างมีสีเขียวอ่อน มีรูปทรงค่อนข้างกลมโดยมีความกว้างประมาณ 6 เซนติเมตร ยาวประมาณ 5 เซนติเมตรสีเขียวแล้วเปลี่ยนเป็นสีเหลืองเมื่อแก่ส่วนปลายผลนั้นเกือบแหลมคล้ายผลของมะพร้าวขั้วของผลมีขนาดใหญ่โดยมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 0.5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 2 เซนติเมตรการติดผลมีตั้งแต่ผลเดี่ยวถึงเป็นช่อ การขยายพันธุ์ ด้วยเมล็ด
เนื้อในของผลมีสีเหลือง รสมันอมหวานเล็กน้อยเป็นต้นไม้ที่นำเข้ามาปลูกในบ้านเรานานแล้ว แต่ไม่ค่อยได้รับความนิยมชาวจีนนำไปปลูกที่บ้านเมืองเขาเรียกว่า เซียนท้อ แถวประเทศลาวมีเยอะ ลาวและอีสานเรียกหมากมอนไข่เชียงใหม่เรียก หมากเปิ่น หรือ หม่าปิน คนภาคกลางเรียกอีกชื่อว่าละมุดเขมร รสชาติ มัน ๆ หอม ๆ หวาน ๆเนื้อเหลืองเนียนเหมือนฟักทองที่เนื้อแน่น ๆ มัน ๆ ต้องกินตอนสุกไม่งั้นจะฝาดเฝื่อน คนจีนนิยมนำมาไหว้เจ้าแทนลูกท้อเมืองจีนที่มีราคาแพงกว่า
โดยที่ตลาดนัดบึงกาฬ (ทุกวันอังคารและวันศุกร์ พ่อค้า-แม่ค้าจะเริ่มตั้งสินค้าตั้งแต่เจ็ดโมงเช้าขายกันจนถึงเที่ยงตลาดจะ เริ่มวาย) มีขายในกิโลกรัมละ ๒๐ บาท มีขายตลอดทั้งปี