ความเป็นมา : "กระโถกใส่ข้าว"เป็นอุปกรณ์อำนวยความสะดวกให้กับคนในสมัยก่อนในการที่เราต้องการนำสิ่งของเครื่องใช้ อุปกรณ์ไปทำไร่ทำนา ซึ่งนาแต่ละแปลงอยู่ห่างจากหมู่บ้าน เราจะหาบหรือคอนไปก็ไม่สะดวก จำเป็นต้องมีรถเข็นน้ำไว้ประจำบ้านแต่ละหลัง เพื่อนำกระโถกสานด้วยไม้ไผ่ไปสวมใส่ในรถเข็นน้ำซึ่งตัวรถเข็นน้ำทำเป็นโครงยกขึ้นมาให้สูง เพื่อที่เราจะนำเอากระโถกใส่ในรถเข็นน้ำได้ กระโถกจักตอกให้เป็นเส้นแบนและยาวเป็นเส้น ๆ ของซี่ไม้ไผ่ ซึ่งตอกแต่ละเส้นไม่จำเป็นต้องมีความละเอียดก็ได้ ก้นของกระโถกเป็นรูปสี่เหลี่ยม สานเป็นรูปทรงสุงใส่ของได้มาก ขอบของกระโถกมัดด้วยเชือกไนล่อนหรือลวดให้แน่นป้องกันการหลุดหรือความแข็งแรงของกระโถกนั่นเอง

ลักษณะของกระโถกไม้ไผ่ :รูปร่างของกระโถกมีทรงสูงจากพื้น สามารถใส่สิ่งของที่จำเป็นไปท้องไร่ ท้องนา ใส่อาหารการกินไปทุ่งนา หรือ ตามป่าไปหาของป่าได้สบาย รถเข็นน้ำจอดไว้ตรงไหนก็ได้ หรือในสมัยเก่าคนเฒ่า คนแก่ เอาลูก เอาหลานไปทำไร่ ทำนา อุ้มลูกหลานไปไม่ไหว ก็สามารถที่จะนำเอาลูกหลานใส่ในกระโถกเข็นรถน้ำไปท้องไร่ ท้องนา ได้ แขนก็ไม่ปวด นี้เป็นสิ่งอำนวยความสะดวกอีกชิ้นหนึ่งของชาวไร่ ชาวนา ในชนบทห่างไกลความเจริญของเมืองหลวง ก้นของกระโถกเป็นรูปสี่เหลี่ยมและเป็นไม้ไผ่จักตอกเป็นเส้นแบนไม่เหมือนกับสานประเภทสิ่งของอย่างอื่น,ขอบของกระโถกใช้ไม้เหลาให้กลมเส้นยาวเพื่อทำขอบสลับกันไปมารอบกระโถก มัดด้วยเชือกไนล่อน,ลวด

วัสดุที่ใช้ในการทำกระโถก :จักตอกแบนไม้ไผ่เส้นยาว, ไม้ไผ่เส้นกลมเส้นยาวทำขอบกระโถก, เชือกไนล่อน, ลวด

แหล่งที่มากระโถก :นายไพศาล เปรมประยูร บ้านเลขที่ 140 หมู่ที่ 1 บ้านวังเพิ่ม อำเภอสีชมพู จังหวัดขอนแก่น 40220 (หัวหน้ากลุ่ม)