ผึ้งร้อยรัง

บ้านสายตรีพัฒนา ๓ หมุ่ที่ ๑๐ ตำบลบึงเจริญ อำเภอบ้านกรวด จังหวัดบุรีรัมย์

ความเป็นมาหมู่บ้านสายตรีพัฒนา ๓ เป็นหมู่บ้านที่จัดตั้งขึ้นในโครงการของรัฐบาลเป็นหมู่บ้านตัวอย่าง โดยมอบหมายให้นิคมสร้างตนเองบ้านกรวด เป็นผู้จัดสรรที่ดินให้ และตัดถนนผ่านในหมู่บ้านการทำถนนที่ตัดผ่านเป็นซอย ๔ ซอย มี ๑ ซอย ที่ตรงกับต้นไทรใหญ่ ผู้ดำเนินการก่อสร้างถนนได้นำรถเข้าปรับพื้นที่ เมื่อมาถึงต้นไม้ใหญ่ (ต้นไทร) เครื่องยนต์ก็ดับโดยไม่ทราบสาเหตุ ๓ – ๔ ครั้ง ที่เครื่องยนต์ดับในลักษณะเดียวกัน จึงเป็นที่แปลกใจของคณะทำงานสร้างถนนดังกล่าว จึงลงความเห็นกันว่าควรจะตัดถนนไม่ให้ตรงกับต้นไทรใหญ่เพื่อหลีกเลี่ยงเหตุการณ์ดังกล่าวที่เกิดขึ้น

เมื่อตัดถนนเสร็จเรียบร้อย ก็มีการขุดสระน้ำกลางชุมชนใกล้กับต้นไม้ใหญ่หรือต้นไทร เสร็จแล้วจึงจัดสรรให้ประชาชนเข้ามาอยู่อาศัย ในช่วงแรกมีชาวบ้านได้พบกับสิ่งลึกลับ โดยเห็นคนเดินหายเข้าไปในต้นไม้ใหญ่ มีชาวบ้านเห็นคนเดินหายไปในต้นไม้บ่อยครั้ง จึงมีการประชุมคณะกรรมการหมู่บ้าน โดยนายจำรัส โสดา ผู้ใหญ่บ้าน พร้อมชาวบ้านได้ ตั้งศาลปู่ตาขึ้น เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๒ ที่ต้นไทรดังกล่าว ตามความเชื่อของคนอีสาน ที่เชื่อว่า ปู่ตา คือผู้มีที่ปกปักษ์รักษาผู้คน และสัตว์เลี้ยงให้อยู่เย็นเป็นสุข และต่อมา ได้กำหนดวัน บวงสรวงเซ่นไหว้ และทำบุญเบิกบ้าน เป็นวันขึ้น ๖ ค่ำ เดือน ๖ ของทุกปี

ในช่วงปลายเดือน ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ได้มีผึ้งเข้ามาทำรังบนต้นไทรใหญ่ แต่จำนวนไม่มากนัก และมีเรื่อง มหัศจรรย์ที่ชาวบ้านบอกเล่าว่า ได้มีกลุ่มคนนำเลื่อยไฟฟ้ามาตัดต้นไม้ใหญ่เพื่อแปรรูป ฝูงผึ้งที่อาศัยอยู่บนต้นไม้ไล่ต่อยกลุ่มคนดังกล่าว วิ่งหนีกระเจิดกระเจิง เป็นอยู่อย่างนี้ ถึง ๓ วัน ซึ่งชาวบ้านบอกว่าเป็นลางบอกเหตุที่ไม่ดี ต่อมาหน่วย ตชด. ๒๖ อำเภอประโคนชัย ได้เข้ามายึดเลื่อย ของกลุ่มบุคคลดังกล่าว แต่มองไม่เห็นเลื่อย และจำนวนผึ้งได้ทยอยเข้ามาอาศัยมากขึ้นเรื่อย ๆ จนถึงปี พ.ศ. ๒๕๓๘ มีจำนวนผึ้งมาอาศัยอยู่ชาวบ้านนักได้ มากกว่า ๑๐๐ รัง คณะกรรมการหมู่บ้านจึงติดประกาศ ห้ามขึ้นตีผึ้ง

ปี พ.ศ. ๒๕๔๒ มีผึ้งเข้ามาอยู่จำนวนมาก จึงเป็นที่มาของตำนานมหัศจรรย์“ต้นผึ้งร้อยรัง”

วิธีการขึ้นเก็บน้ำผึ้ง จากต้นผึ้งร้อยรัง

ผู้ที่ชาวบ้านสายตรีพัฒนา ๓มอบหมายให้ขึ้นตีผึ้งมีเพียง ๒ คนคือ นายโกวิทย์ หมึกศรีและนายมังกร จีนเกาก่อนที่จะขึ้นเก็บน้ำผึ้ง จะมีการไหว้เจ้าที่ โดยใช้พานดอกไม้ ธูป เทียน หรือ ขัน ๕ ขอขมาและบอกกล่าวเจ้าที่ก่อน

ห้วงเวลาในการเก็บน้ำผึ้งจากผึ้งร้อยรังใน ๑ ปี ผึ้งจะเข้ามาอาศัยและทำรังในช่วงปลายเดือนธันวาคม และจะออกไปช่วงปลายเดือนมิถุนายน ของทุกปีจะเก็บ ๒ ครั้ง คือ ครั้งที่ ๑ จะเก็บในวันเพ็ญเดือน ๕ ซึ่งตรงกับเดือนเมษายน ที่เรียกว่าน้ำผึ้งเดือน ๕ และครั้งที่ ๒ หลังจากการทำพิธีบวงสรวงปู่ตา และการทำบุญเบิกบ้าน ใน วันขึ้น ๖ ค่ำ เดือน ๖ ของทุกปี

การบวงสรวงเซ่นไหว้ปู่ตาหรือต้นผึ้งร้อยรัง ทำพิธีบวงสรวงเซ่นไหว้ พร้อมทำบุญเบิกบ้าน ในวันขึ้น ๖ ค่ำ เดือน ๖ ของทุกปี ครื่องบวงสรวง ประกอบด้วย พานบายศรี ๑ คู่ หัวหมู ไก่ เหล้าขาว น้ำหวาน ผลไม้ น้ำหอม เพื่อปะพรมศาลปู่ตา หลังจากไหว้ปู่ตาเสร็จแล้ว จะจุดบั้งไฟเพื่อฉลอง และเสี่ยงทายฝนฟ้าในปีนั้น ๆ และมีกิจกรรมการขนทรายเข้าหมู่บ้านเพื่อก่อเจดีย์ทราย ช่วงเย็นจะจัดพิธีเจริญพระพุทธมนต์เย็น หลังจากนั้นก็จะเป็นการแสดงพื้นบ้าน และเช้าวันรุ่งขึ้น เป็นพิธีทำบุญตักบาตร เป็นเสร็จพิธี

การเก็บและจำหน่ายน้ำผึ้งจากผึ้งร้อยรัง การจัดการเป็นรูปแบบ คณะกรรมการหมู่บ้าน จำหน่าย ขวดละ ๒๕๐ บาท และจัดทำเป็นเงินกองกลางของหมู่บ้านสายตรีพัฒนา ๓ เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในการพัฒนาหมู่บ้านในด้าน ต่าง ๆ ที่เป็นประโยชน์ ต่อไป