โรงเรียนหาดใหญ่วิทยาลัยขึ้นชื่อว่าเป็นโรงเรียนอันดับแรกของจังหวัดสงขลา ตั้งอยู่ที่อำเภอหาดใหญ่ อยู่ ณ บ้านเลขที่ 468 ถ.เพชรเกษม ต.หาดใหญ่ อ.หาดใหญ่ จ.สงขลา 90110มี เนื้อที่ 14 ไร่ 2 งาน โดยขุนนิพัทธ์จีนนคร ต้นตระกูลจิระนคร เป็นผู้บริจาคที่ดินสร้างโรงเรียน จำนวน 14 ไร่ และเทศบาลนครหาดใหญ่ บริจาคเพิ่มเติมอีก 2 งาน รวมเป็น 14 ไร่ 2 งาน

กรมสามัญศึกษาได้ประกาศจัดตั้งโรงเรียนมัธยมประจำอำเภอหาดใหญ่ เปิดสอบครั้งแรกเมื่อวันที่ 6 กันยายน พ.ศ. 2488 ชื่อโรงเรียน หาดใหญ่ อักษรย่อ ส.ข.3 เป็นโรงเรียนมัธยมศึกษาโรงที่ 3 ของจังหวัดสงขลา ในระยะต้นเปิดรับเฉพาะนักเรียนชาย จึงเรียกกันติดปากว่า โรงเรียนมัธยมชาย หรือ มอชาย มีชื่อย่อที่ใช้เรียกกันทั่วไปว่า มชญ. เปิดสอนรุ่นแรกในระดับชั้น ม.1 มีนักเรียนห้องเรียน 1 ห้องเรียน จำนวน 40 คน มีครู 3 คน ได้แก่ นายกลับ ส่งศรี (ครูใหญ่), นายอุทิศ นิยกาญจน์ และนายยงยุทธ มุณีแนม อาคารเรียนหลังแรกเป็นอาคารไม้ 2 ชั้น ด้านหน้าปลูกต้นจามจุรี จำนวน 3 ต้น ไว้เป็นต้นไม้ประจำโรงเรียน ด้านหน้าโรงเรียนเป็นสนามฟุตบอลใช้แข่งขันกีฬาอำเภอหาดใหญ่ โรงเรียนเริ่มมีชื่อเสียงเมื่อได้ครองถ้วยรางวัลชนะเลิศฟุตบอลกีฬาจังหวัด สงขลา เมื่อปี พ.ศ. 2492 ต่อมาได้ตั้งชื่อถ้วยใบนี้ว่าถ้วยตรี-จักร เป็นสัญลักษณ์กีฬาเด่นของโรงเรียน

สีประจำโรงเรียน ฟ้า- แดง

ต้นไม้ประจำโรงเรียน ต้นจามจุรี

อักษรย่อของโรงเรียน ญ.ว.