ประคด เป็นแถบผ้ายาวลักษณะคล้ายเข็มขัดผ้าที่พระภิกษุสามเณรใช้รัดผ้านุ่งผ้าสบง ยาวประมาณ ๑.๕ เมตร- ๒.๐๐ เมตร ตัวผ้ากว้าง ประมาณ ๑.๕-๒.๕ นิ้ว ปลายของประคด มีสายโยงผูกทั้งสองข้าง ประคด ย้อมสี เปลือกขนุน หรือสีเหลืองทอง ประคด มีชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น สายประคด รัดประคด สายรัดประคด เป็นต้นปัจจุบัน ประคด ทำจากผ้าหรือไหม(เส้นไหม

พจนานุกรรมไทย ได้อธิบาย ความหมายดังนี้

ประคด แปลว่า น. แผ่นผ้าหรือด้ายถักเป็นแผ่นยาว สำหรับรัดเอว หรือรัดอก (สำหรับพระ).

ประคด : น. เครื่องคาดเอวหรืออกของพระภิกษุสามเณร, ถ้าเป็นสายถักเป็นแผ่นสําหรับคาดเอว เรียกว่า ประคดเอว, ถ้าเป็นผืนผ้าสําหรับคาดอก เรียกว่า ประคดอก, รัดประคด ก็เรียก; ผ้าสําหรับคาดเอวทับเครื่องแบบขุนนางสมัยโบราณ.

ผ้ารัดอกน. ผ้าสำหรับรัดอก เพื่อไม่ให้จีวรหลุดลุ่ย. (ดู ประคดอก ใน ประคด)

รัดประคด : น. ผ้าที่ใช้รัดอกหรือสายที่ถักด้วยด้ายเป็นต้นสําหรับรัดเอวของภิกษุสามเณร, เรียกสั้น ๆ ว่า ประคด, ถ้าใช้รัดอก เรียกว่า ประคดอก,ถ้าใช้รัดเอว เรียกว่า ประคดเอว.

ประคดอกน. ผ้าใช้สำหรับรัดอกให้จีวรและสังฆาฏิรัดกุมประคดอก นั้น นัยว่าเดิมทีเป็นบริขารเฉพาะภิกษุณีใช้สำหรับรัดถัน (คาดนม) พระภิกษุไม่ได้ใช้.
ประคดเอวน. ผ้าใช้สำหรับรัดเอวไม่ให้ผ้าสบงหลุด.

กายพันธน์น. เครื่องมัดตัว คือ สายรัด ประคด.

บริขาร๘ (ศน.) น. ของใช้ ๘ อย่าง มีพระพุทธบัญญัติว่า ผู้อุปสมบทเป็นพระภิกษุจะต้องมีบริขารประจำตัว ๘ อย่าง ไม่ให้ขาด ถือเป็นบริขารจำเป็น คือ ๑. จีวร ใช้ห่มคลุมตัว ๒. ผ้าสังฆาฏิ ใช้ห่มกันหนาว โดยห่มซ้อนกับจีวรเวลาอากาศหนาวและเข้าสู่ละแวกบ้าน เพราะมีแบบและขนาดเท่ากัน คณะสงฆ์นิกายธรรมยุตใช้จีวร ๒ ชั้น ในการประชุมเป็นพิธีการในวัด พระใช้สังฆาฏิพาดบ่า ๓. ผ้าสบง ใช้นุ่ง๔.ประคดเอว ใช้รัดเอวแทนเข็มขัด๕. มีดโกน ใช้สำหรับโกนผม ๖. บาตร ใช้ใส่อาหาร ๗. เข็มเย็บผ้า ๘. ธมกรก [ทะ-มะ-กะ-หฺรก] เครื่องใช้กรองน้ำให้สะอาด.
สายประคด ปัจจุบันนิยมซื้อจากสังฆภัณฑ์ทั่วไป แต่ในบางท้องถิ่น ชาวบ้านที่มีเวลาว่าง และจิตกุศลจะทอด้วยมือเอง เช่น ที่บ้านทุ่งสว่าง หมู่ที่ ๓ ตำบลโนนสัง อำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู จะรวมกลุ่มกัน ๓ คน จัดหาสถานที่ใต้ถุนบ้าน หาเส้นด้าย ทอประคต (คล้ายมีฟืมทอผ้าแต่มีขนาดเล็ก) ยาว ประมาณ ๑๕ เชนติเมตร นำเส้นด้ายค้น เสร็จแล้ว เริ่มทอ เมื่อทอเสร็จ ก็จะนำไปย้อมสีตามที่ต้องการ ภาพทอประคต ณ บ้านเลขที่ ๘๙/๑ บ้านทุ่งสว่าง หมู่ที่ ๓ ตำบลโนนสัง อำเภอโนนสัง จังหวัดหนองบัวลำภู