พระครูวิจารณ์สังฆกิจ

เกิดเมื่อวันที่่ 5 มกราคม พ.ศ. 2428 ตรงกับวันพฤหัสบดี เดือนอ้าย ปีมะแม ที่บ้านปากหมาก ตำบลนาอ้อ อำเภอเมือง จังหวัดเลย เป็นบุตรของนายนนท์ นางอุ่น บุตรธรรม มีพี่น้อง รวม 5 คน

การศึกษา
ในสมัยท่านยังเยาว์ ทั่วจังหวัดเลยยังไม่มีโรงเรียนสอนตามชนบท จึงเข้าเรียนหนังสือไทยตามวัดต่างๆ ซึ่งมีพระสงฆ์เจ้าอาวาสทำหน้าที่เป็นอาจารย์สอน ท่านมีความเพียรเป็นเลิศ จนสามารถเขียนอังษรไทย และอักษรขอมได้อย่างบรรจงและงดงาม ทั้งยังมีพรสวรรค์ในการวาดภาพสัตว์ต่างๆ

เข้าสู่เพศบรรพชิต
เมื่ออายุได้ 17-18 ปี ได้เข้าบรรพชาเป็นสามเณรที่วัดศรีสุมัง บ้านป่าหมาก ตำบลนาอ้อ เพราะมีนิสัยฝักใฝ่ความรู้ จึงเดินทางด้วยเท้าไปยังจังหวัดขอนแก่น โดยใช้เวลาร่วม 10 วัน ไปฝากตัวเป็นลูกศิษย์ท่านพระครูพิศโลอรัญญาเขต (บุญมี) เจ้าคณะจังหวัดขอนแก่น ซึ่งพำนักอยู่ที่วัดกลาง อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น โดยใช้เวลาศึกษาเป็นเวลา 2 ปีเต็ม เมื่อมีความรู้แตกฉานทั้งทางโลกและทางธรรมจึงเดินทางกลับสู่บ้านเกิด จังหวัดเลย

อุปสมบท
เมื่ออายุย่างเข้าปีที่ 21 จึงได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ ณ วัดศรีจันทร์ ตำบลนาอ้อ อำเภอเมือง จังหวัดเลย โดยมีพระอธิการสีดาเป็นพระกรรมวาจาจารย์และมีพระอธิการพวยเป็นอนุสาวนาจารย์ ได้นามฉายาว่า พรหมเสโน เมื่อวันที่ 5 มิถุยายน พ.ศ. 2447

ตำแหน่งตามลำดับ
ตำแหน่งเจ้าอาวาส เมื่อได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุแล้วได้ประจำอยู่วัดศรีสุมัง บ้านป่าหมาก อันเป็นบ้านเกิด ได้พยายามศึกษาพระปริยัติธรรมเพิ่มเติมจาก อาจารย์โท ซึ่งเป็นเจ้าอาวาสวัดศรีสุมัง เมื่ออาจารย์โท ได้ลาสิกขาออกไปแล้ว พระครูวิจารณ์สังฆกิจก็ได้ ขึ้นครองตำแหน่งเจ้าอาวาสแทนสืบต่อมา

ตำแหน่งพระอาจารย์ในโรงเรียนวัด ท่านได้ตั้งโรงเรียนวัดขึ้นเป็นแห่งแรก ที่วัดศรีสุมัง บ้านป่าหมาก ได้ถ่ายทอดวิชาความรู้ทั้งหนังสือไทย หนังือขอม หนังสือลาว และคำภีร์ใบลาน แก่ศานุศิษย์ซึ่งมีจำนวนเพิ่มมากขึ้น โรงเรียนวัดศรีสุมัง ได้มีความเจริญมากขึ้น

ตำแหน่งรองเจ้าคณะตำบล เมื่อ พ.ศ. 2452 ได้เลื่อนตำแหน่งเป็นรองเจ้าคณะตำบล ทำหน้าที่บริหารและปกครองคณะสงฆ์อยู่ที่วัดศรีสุมัง บ้านป่าหมาก

รั้งตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอเมืองเลย เมื่อปี พ.ศ. 2457 พระครูอติสัยคุณาธารเจ้าคณะจังหวัดเลย ได้ออกคำสั่งให้พระครูพา (พระครูวิจารณ์สังฆกิจ) ย้ายเข้ามาเป็นเจ้าอาวาสวัดศรีจันทร์ ตำบลนาอ้อ และให้รั้งตำแหน่ง เจ้าคณะเมืองเลย ครั้น พ.ศ. 2462 ได้เลื่อนตำแหน่งเป็นพระอุปัชฌายะ

ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอเมืองเลย เมื่อ พ.ศ. 2471 ได้เลื่อนฐานะเป็นพระเถระชั้นผู้ใหญ่ ชั้นพระครูวิจารณ์สังฆกิจและดำรงตำแหน่ง เจ้าคณะอำเภอเมืองเลย จนกระทั่งมรณะภาพด้วยโรคชรา ที่วัดศรีจันทร์ ตำบาลนาอ้อ เมื่อวันที่่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2522 ศิริรวมอายุได้ 95 ปี 2 เดือน 17 วัน