เครื่องมือจัดเก็บข้อมูล 16 ศาสนาและความเชื่อ
ชื่อ ข้าวตอกพระร่วง
ความหมาย คำจำกัดความ นิยาม
ข้าวตอกพระร่วง หรือ ข้าวพระร่วง โดยธรรมชาติเป็นเม็ดสี่เหลี่ยมไม่ว่าก้อนเล็กหรือก้อนใหญ่
ประวัติ ตำนาน ความเป็นมา
ตามตำนานได้มีผู้เฒ่าผู้แก่ เล่าให้ฟังว่าข้าวตอกพระร่วงเกิดจากวาจาสิทธิ์ของพระร่วงที่ได้ออกผนวชในวันตักบาตรเทโวฯ ที่บนลานวัดเขาพระบาทใหญ่เมื่อได้ฉันภัตตราหารเสร็จแล้ว ข้าวที่เหลือก้นบาตรท่านโปรยลงที่ลานวัดและทรงอธิฐานว่าให้ข้างตอกดอกไม้นี้กลายเป็นหินและมีอายุยั้งยืนนานชั่วลูกชั่วหลาน
สาระสำคัญวัตถุประสงค์ ใครมีไว้บูชาหรือพกติดตัวก็จะเจริญด้วยโภคทรัพย์นานาประการและอยู่ดีมีสุข นำก้อนเหลี่ยมที่ยังไม่เจียรนัยมาฝนกับน้ำมะนาวทาถอนพิษสัตว์กัดต่อย หากนำติดตัวเดินทางค้าขายจะเป็นขวัญถุงเงินทองได้
กลุ่มคนที่เชื่อ ประชาชนทั่วไป
โอกาส ฤดูกาล เวลา สถานที่ -
รูปแบบความเชื่อ ลักษณะการแสดงออกและรูปแบบกระบวนการพิธีกรรม
รูปเคารพ สิ่งที่นับถือในความเชื่อและการประกอบพิธีกรรม
ข้าวตอกพระร่วงที่เป็นเม็ดสี่เหลี่ยมและที่เจียรนัยเป็นเครื่องประดับอย่างสวยงามลักษณะสีดำปนน้ำตาลลายเงินลายทอง ทำเป็นหัวแหวน สร้อยข้อมือ ส่วนเศษผงจากการเจียรนัยนำมากดพิมพ์พระนางพญาเสน่ห์จันทร์ พระพิมพ์ต่างๆ หรือเจียรนัยเป็นพระเนตรของพระองค์ใหญ่
วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องบูชา เครื่องสังเวยในพิธีกรรม -
ตำรา มนต์ อุปเท่ห์ -
สำนัก เจ้าสำนัก เจ้าพิธี สาวก สานุศิษย์ -
การเรียนรู้ การฝึกหัด การถ่ายทอด การสืบทอด -