ชื่อ แอะ
ประเภทและลักษณะ แอะ หรือแอก เป็นเครื่องมือที่ทำมาจากท่อนไม้เนื้อแข็ง ที่มีความโค้งงอ แอกมี 2 ประเภท คือแอกวัวควายเดี่ยว กับแอกวัวควายคู่ แอกประกอบด้วยแม่แอก (ไม้คาน) และลูกแอก (ไม้หนีบคอวัว ควาย) แอกจะมีรูบนตัวแอกข้างละ 2 รู เพื่อใส่ไม้เหลากลมข้างละ 2 ซี่ สำหรับครอบลงบนคอควายหรือวัว
ประวัติความเป็นมา แอะ เป็นคำเรียกของชาวไทยพวนบ้านหาดเสี้ยว จังหวัดสุโขทัย เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการสวมคอวัวหรือควายเพื่อลากไถ คราด หรือเกวียน ในสมัยก่อน
ความเชื่อที่เกี่ยวข้อง -
วัสดุที่ใช้ ไม้เนื้อแข็ง
วิธีทำ ใช้สวมคอวัวหรือเพื่อใช้บังคับกำหนดทิศทางเดินของวัวหรือควาย ไม่ให้ออกนอกเส้นทาง และไปในทิศทางที่เราต้องการ นอกจากนี้ยังเป็นคันแรงที่วัว หรือควายจะลากไถหรือคราด แอกสามารถใช้งานได้ ประมาณ 5-10 ปี
บทบาทและหน้าที่ ความสำคัญในอดีต เป็นเครื่องมือของชาวนาใช้งานในช่วงเตรียมดิน คือใช้ในการไถ ซึ่งสมัยก่อนจะใช้วัวหรือควายชาวในการไถนา
วิธีการเรียนการสอน -
ประโยชน์ของภูมิปัญญา ใช้ประโยชน์สำหรับครอบลงบนคอวัว ในการบังคับวัวไม่ให้เดินออกนอกทาง และเป็นต้นแรงที่วัวจะลากคันไถ หางยาม หัวหมูให้พลิกดินที่ไถ
สถานที่ พิพิธภัณฑ์ผ้าทองคำ เลขที่ 477 หมู่ที่ 2 บ้านหาดเสี้ยว ตำบลหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย