ครกตำข้าว จัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์ชีวิตพระสุเมธาธิบดีมูลนิธิประชาสุขสันต์ ที่ตั้งเลขที่ 84 หมู่ 4 ตำบลบ้านกล้วย อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี โทร. 0 3647 1847 ครกตำข้าว เป็นของใช้ที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณ ทำจากท่อนไม้เนื้อแข็งขนาดใหญ่ขุดเป็นหลุมด้านบน หรือบางแห่งกล่าวว่าใช้ตอไม้ขุดหลุมตื้นๆ ด้านบน แล้วใช้ไฟแกลบสุมในหลุมไฟจะไหม้ทำให้หลุมลึกลงไปเองโดยไม่ต้องเปลืองแรงงานในการขุดมากนัก สากที่ใช้ตำข้าวจะทำด้วยไม้ท่อนยาว หรือสากตะลุมพุกที่มีลักษณะเหมือนค้อน เมื่อใช้ครกตำข้าวไปนานๆ ความแข็งของเมล็ดข้าวจะค่อยๆ ขัดให้ผิวเนื้อไม้ภายในครกให้เนียนขึ้น หลุมครกก็ค่อยๆ ลึกลงไปตามการที่ใช้งาน ครกตำข้าวนี้สามารถวางบนพื้นโดยไม่ต้องฝังลงไปในดินจึงสะดวกในการเคลื่อนย้าย การใช้ครกตำข้าว จะนำข้าวเปลือกใส่ลงไปในครกพอประมาณ ผู้ที่ทำหน้าที่ตำข้าวจะยืนข้างๆ ครก ใช้มือทั้ง 2 ข้างจับที่กึ่งกลางสาก ยกสากขึ้นตำลงไปในครกให้สากไปกระแทกข้าวเปลือก ทำเช่นนี้เรื่อยไปจนกว่าเปลือกข้าวจะหลุดออกหมด ตั้งแต่อดีตประเทศไทยเป็นประเทศที่ปลูกข้าวกันโดยทั่วไป ครกตำข้าวจึงอยู่ในวัฒนธรรมของคนไทยคู่กับวิถีชีวิตการทำเกษตรกรรมมาช้านาน