ภาษาไทยพวน อำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี
ภาษาไทยพวน เป็นภาษาหนึ่งในตระกูลไต สืบเนื่องมาจากภาษาเชียงแสน และภาษาเชียงแสนก็สืบเนื่องมาจากภาษายูนานเมื่อประมาณ 1,000 กว่าปีมาแล้ว ภาษาพวนแบ่งออกเป็น ภาษาพูด เป็นภาษาที่ใช้สื่อความหมายกัน มีลักษณะคล้ายคลึงกับภาษาไทยถิ่นอื่นๆ กับภาษาเขียนซึ่งใช้กับงานวรรณคดีและทางศาสนา
ภาษาพูด มีสำเนียงคล้ายเสียงภาษาถิ่นเหนือ อักษร ร ในภาษาไทยกลาง จะเป็น ฮ ในภาษาพวน เช่น รัก เป็น ฮัก ชาวพวนที่อยู่ตามจังหวัดต่างๆ เช่น สุพรรณบุรี สระบุรี นครนายก ปราจีนบุรี ราชบุรี สุโขทัย ฉะเชิงเทรา รวมทั้งอำเภอบ้านหมี่ ลพบุรี ยังใช้ภาษาพวนพูดกันอยู่แต่อาจจะมีความแตกต่างในสำเสียงและคำบ้างในแต่ละท้องถิ่น
นับได้ว่าชาวพวนมีวัฒนธรรมด้านภาษาอันเป็นเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง ทั้งภาษาพูด และภาษาเขียน ถึงแม้ปัจจุบันภาษาเขียนจะไม่มีคนเขียนได้ ก็ยังคงเหลือเพียงภาษาพูดอยู่บ้างในคนรุ่นเก่าๆ แต่คนรุ่นใหม่มักจะไม่นิยมพูดแล้ว