พระธาตุดอนแก้ว ตั้งอยู่ในบริเวณวัดมหาธาตุเจดีย์ บ้านดอนแก้ว ตำบลตูมใต้ อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี พระธาตุดอนแก้วเป็นเจดีย์ทรงเหลี่ยมคล้ายพระธาตุพนม สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในราวศตวรรษที่ 12-13 มีภาพแกะสลักเกี่ยวกับพุทธประวัติ เรื่อง สวรรค์ นรก รอบองค์พระธาตุ มีใบแสมาและเสาหินตั้งอยู่ทั้งแปดทิศ มีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมบ้าง แบนบ้างสูงตั้งแต่ 2-4 เมตร มีทั้งภายในและภายนอกวัดมหาธาตุเจดีย์ สันนิฐานว่าเสาหินเหล่านี้คงเป็นเขตวัดหรือเขตเมืองยุคโบราณแสดงให้เห็นว่าชุมชนในยุคนั้นคงมีความเจริญรุ่งเรืองมาก วัสดุที่ใช้ในการก่อสร้างเป็นหินทราย รวมทั้งภาพแกะสลักเป็นฝีมือของคนในสมัยทวารวดีตอนปลายหรือสมัยลพบุรีตอนต้น แสดงว่าศิลปกรรมเหล่านี้มีมาก่อนประสาทหินพิมาย ปราสาทเขาพนมรุ้ง และปราสาทเขาพระวิหาร ตามตำนานเล่าว่า พระเจดีย์องค์นี้สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่เก็บอัฐิของพระอรหันต์องค์หนึ่ง ซึ่งเดินทางไปนมัสการพระธาตุพนมแล้วผ่านมายังหมู่บ้านแห่งนี้ เกิดอาพาธและดับขันธ์ ณ ที่แห่งนี้ องค์พระเจดีย์เก่าแก่ถูกทิ้งร้างมาเป็นเวลานาน ต่อมาได้รับการปฏิสังขรณ์หลายครั้ง นับตั้งแต่ พ.ศ 2472 เป็นต้นมา มีผู้คนมาตั้งหลักแหล่งในบริเวณบ้านดอนแก้ว ในปีพ.ศ. 2513 ได้มีการปฏิสังขรณ์ครั้งใหญ่ โดยมีหลวงปู่ปัญญากิจโกศล(ชน) พระครูโสภณจริยาทร(คำบุ) พ.ต.ท เสรี ฝึกฝน(ยศเดิม) ร่วมกับชาวบ้านดอนแก้ว และหมู่บ้านใกล้เคียง ร่วมกันปฏิสังขรณ์ให้มั่นคงแข็งแรงกว่าเดิม พระธาตุดอนแก้ว เป็นสิ่งแสดงถึงความเจริญของชุมชนดอนแก้วสมัยโบราณได้เป็นอย่างดี ว่ามีความอุดมสมบูรณ์ ประชาชนมีความความผาสุก จึงมีศาสนสถานที่มีสถาปัตยกรรมอันงดงามและสูงค่าดังกล่าว