แหล่งทำเครื่องทองเหลืองที่มีชื่อเสียงอย่างมากในจังหวัดอุบลราชธานีอยู่ที่บ้านปะอาว ซึ่งการทำเครื่องทองเหลืองบ้านปะอาวนี้เป็นภูมิปัญญาที่ได้รับสืบทอดมาจาก บรรพบุรุษที่ได้อพยพโยกย้ายถิ่นฐานมาจากแถบหนองบัวลุ่มภู (จังหวัดหนองบัวลำภูในปัจจุบัน) ตั้งแต่เมื่อสองร้อยกว่าปีที่แล้ว นำวิธีการหลอมโลหะมาสร้างผลิตภัณฑ์ทองเหลืองที่มีความวิจิตรบรรจงจนเป็นที่ยอมรับกันอย่างแพร่หลาย เอกลักษณ์โดดเด่นอันเป็นลักษณะเฉพาะของการทำเครื่องทองเหลืองบ้านปะอาวคือ วิธีการหล่อในแบบที่เรียกว่าขี้ผึ้งหาย หรือ แทนที่ขี้ผึ้ง โดยมีขั้นตอนก็คือ เริ่มจากตำดินโพนหรือดินจอมปลวกที่ผสมมูลวัวและแกลบ คลุกเคล้าให้เป็นเนื้อเดียวกัน แล้วปั้นดินเป็นหุ้นหรือปั้นพิมพ์ที่แห้งแล้วใส่โฮงเสี่ยน (เครื่องกลึง) เพื่อเสี่ยนพิมพ์ (กลึงพิมพ์) ให้ผิวเรียบและได้ขนาดตามต้องการ จากนั้นก็จะเคียนขี้ผึ้ง คือ ใช้ขี้ผึ้งที่ทำเป็นเส้นพันรอบหุ่น แล้ว กลึงขี้ผึ้ง ด้วยการลนไฟบีบให้ขี้ผึ้งเรียบเสมอกัน พร้อมทั้งพิมพ์ลายหรือใส่ลายรอบหุ่นขี้ผึ้งตามต้องการ แล้วจึงใช้ดินผสมมูลวัวโอบรอบหุ่นที่พิมพ์ลายแล้วให้โผล่สายชนวนไว้เพื่อป้องกันไม่ให้โลหะหลอมไหลไปที่อื่น จากนั้นก็ให้ใช้ดินเหนียวผสมแกลบเพื่อวางบนดินได้แล้วสุมเบ้าโดยวางเบ้าคว่ำและนำไฟ สุมเพื่อให้ขี้ผึ้งละลายออกจากเบ้า แล้วเทโลหะที่หลอมละลายในอุณหภูมิลงในเบ้า เมื่อทิ้งไว้ให้อุณหภูมิเย็นลงแล้วก็จะแกะลูก คือทุบเบ้าดินเพื่อเอาผลิตภัณฑ์ แล้วกลึงตกแต่งด้วยเครื่องกลึงไม้และโลหะ เรียกว่ามอนใหญ่ คือ กลึงผลิตภัณฑ์ที่เป็นรูปร่างแล้ว และตกแต่งเติมรายละเอียดของลวดลายให้มีความคมชัดและสวยงาม ปัจจุบันนี้การทำและการอนุรักษ์ภูมิปัญญาด้านการทำทองเหลืองจะได้รับการดูแลจากศูนย์หัตถกรรม เครื่องทองเหลืองบ้านปะอาวซึ่งก่อตั้งขึ้นโดยชาวบ้านปะอาวเอง เพื่อเป็นแหล่งศึกษาเรียนรู้และสืบทอดการหล่อทองเหลืองของกลุ่มชาวบ้าน รวมทั้งเป็นศูนย์กลางในการส่งสินค้าออกขายไปยังผู้ที่สนใจด้วย โดยมีทั้งมาซื้อจากสินค้าที่มีอยู่ประจำ เช่น เต้าปูน กระดิ่ง หมากหิ่ง (ลูกกระพรวน) หมากหวิน (ใช้รัดปลอกคอวัว) เป็นต้น หรือสามารถให้ทางศูนย์หัตถกรรมฯ ผลิตตามแบบที่ต้องการก็ได้ ติดต่อ 170 หมู่ 5 บ้านปะอาว ตำบลปะอาว อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี โทร 08 1548 4292, 08 3155 8265