คณะกลองยาวอีสานนับว่าเป็นการแสดงที่เรียกว่าแทบจะขาดไม่ได้ในงานรื่นเริงหรืองานประเพณีต่าง ๆ ซึ่งมักจะเป็นการแห่นำขบวน เช่น อาจเป็นงานประเพณีแต่ละเดือน หรืองานประเพณีของชาวบ้าน คือ งานแต่ง งานบวช เป็นต้น จุดประสงค์ก็เพื่อสร้างความสนุกสนานครื้นเครง

ความเป็นมาของคณะกลองยาวหรือรำกลองยาวนี้น่าจะมีขึ้นมาตั้งแต่ในอดีต โดยพัฒนามาจากการใช้กลองในการละเล่นต่าง ๆ แล้วจึงมีเครื่องดนตรีประเภทอื่นประกอบ เช่น ฉิ่ง ฉาบ พิณ หรือแคนเป็นต้น จากนั้นจึงพัฒนาเป็นคณะกลองยาว ซึ่งในภาคอีสานนับว่ามีคณะกลองยาวหลากหลายคณะในแทบจะทุกจังหวัด

เครื่องดนตรีหลักประจำคณะกลองยาว ได้แก่ กลองยาว กลองตึ้ง รำมะนา ฉิ่ง ฉาบเล็ก ฉาบใหญ่ พิณ และแคน ในปัจจุบันนี้คณะกลองยาวเริ่มประยุกต์ให้มีเครื่องดนตรีสมัยเข้ามาเล่นประกอบด้วย ซึ่งได้แก่ เบส หรืออิเล็กโทน เป็นต้น