ศาลหลักเมืองแม่เมาะ ตั้งอยู่ที่ตำบลแม่เมาะ อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง เมืองเมาะหรือแม่เมาะเริ่มตั้งมาเมื่อใดไม่ปรากฎหลักฐาน เชื่อว่าสืบสายมาจากชนเผ่าไทยใหญ่หรือพวกเงี้ยวตระกูลพม่าและชาวไทยที่รักในความสงบสุข ได้อพยพหนีพม่าลงมาจากทางจังหวัดเชียงราย และได้รวมตัวกันตั้งรกรากอยู่ตามลำน้ำแม่เมาะในจังหวัดลำปาง ก่อตั้งเมืองขึ้น และมีความเชื่อแต่โบราณว่าต้องมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์คอยดูแลปกป้อง จึงนำเอาเสาไม้ 5 ต้นฝังในตำแหน่ง ทิศทั้ง 4 และอัญเชิญสิ่งศักดิ์สิทธิ์คอยปกปักรักษา เรียกว่าเสื้อบ้าน หรือศาลหลักเมืองในปัจจุบันนั่นเอง โดยทั่วไปศาลหลักเมือง จะมีเฉพาะศาลหลักเมืองประจำจังหวัดเท่านั้น อาจกล่าวได้ว่าอำเภอแม่เมาะเป็นแห่งเดียวที่มีศาลหลักเมืองประจำอำเภอ ปัจจุบันศาลหลักเมืองมีประวัติการย้ายมาจากที่ตั้งเดิม และมีการบูรณะปฏิสังขรณ์จากยุคปี พ.ศ. 1257 ปีเดียวกับการสร้างวัดเมาะหลวง ต่อมาใน ปี พ.ศ.2534 ได้มีการอพยพราษฎรตามโครงการขยายเหมืองแม่เมาะ เนื่องจาการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยมีความต้องการใช้พื้นที่ในการขุดเหมืองและผลิตกระแสไฟฟ้า จึงต้องย้ายประชาชนจากบริเวณหมู่ที่ 1 ตำบลบ้านดง มาตั้ง ณ สถานที่ ปัจจุบัน คือหมู่ 8 ตำบลแม่เมาะ อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง และสร้างศาลหลักเมืองแม่เมาะขึ้นใหม่ ณ สถานที่แห่งนี้