แหล่งมรดกโลกวัฒนธรรมบ้านเชียง บ้านดอนธงชัย อ.สว่างแดนดิน จ.สกลนคร เมื่อปี ๒๕๓๖ นายสีห์พนม วิชิตวรสาร อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร แจ้งให้กรมศิลปากรว่า พบแหล่งโบราณคดีแบบบ้านเชียงที่บ้านดอนธงชัย ซึ่งเป็นแหล่งที่ยังถูกทำลายน้อยมาก กรมศิลปากรโดยฝ่ายวิชาการ กองโบราณคดี จึงได้ดำเนินการขุดค้นแหล่งโบราณคดีบ้านดอนธงชัย เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๗ จำนวน ๒๐ หลุม และได้ข้อสรุปว่าแหล่งโบราณคดีแห่งนี้มีศักยภาพและความเหมาะสมในการจัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์สถานกลางแจ้งและศูนย์ศึกษาแหล่งวัฒนธรรมบ้านเชียงอีกแห่งหนึ่ง นอกเหนือไปจากแหล่งมรดกโลกที่บ้านเชียง อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๔๐ สำนักโบราณคดีและพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติที่ ๗ ขอนแก่น(ในขณะนั้น) จึงดำเนินการขุดค้นเพิ่มเติมอีกจำนวน ๑๐ หลุม เพื่อศึกษาการกระจายตัวหลักฐานทางโบราณคดี พร้อมทั้งจัดทำแผนแม่บทอนุรักษ์และพัฒนาแหล่งโบราณคดีวัฒนธรรมบ้านเชียง วัดชัยมงคล บ้านดอนธงชัย ตำบลสว่างแดนดิน อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร ขึ้นในปีเดียวกันนั้น แต่เนื่องจากประเทศประสบภาวะปัญหาด้านเศรษฐกิจ จึงยังไม่ได้รับจัดสรรงบประมาณเพื่อดำเนินการ

อย่างไรก็ตาม ด้วยศักยภาพและความสำคัญของแหล่งโบราณคดีบ้านดอนธงชัย ในการพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมและแหล่งศึกษามรดกโลกวัฒนธรรมบ้านเชียงที่สำคัญแห่งใหม่ คณะรัฐมนตรีจึงมีมติอนุมัติหลักการและกรอบวงเงินในการดำเนินการโครงการพิพิธภัณฑ์ดอนธงชัย ตามแผนแม่บทฯ ในวงเงิน ๒๗๐.๒๐ ล้านบาท ตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๕๕ เรื่องการดำเนินการโครงการตามมติคณะรัฐมนตรีนอกสถานที่ ณ จังหวัดเชียงใหม่ อุดรธานี และภูเก็ต

แผนแม่บทฯ ฉบับดังกล่าวนับถึงปัจจุบันผ่านมาเป็นเวลากว่า ๑๕ ปี กรมศิลปากรจึงแต่งตั้งคณะทำงานทบทวนและปรับปรุงแผนแม่บทอนุรักษ์และพัฒนาแหล่งโบราณคดีวัฒนธรรมบ้านเชียง วัดชัยมงคล บ้านดอนธงชัย อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร เพื่อปรับปรุงแผนแม่บทฉบับที่จัดทำในปี ๒๕๔๐ ให้เหมาะสมกับสภาวการณ์ปัจจุบัน ทั้งในด้านหลักการอนุรักษ์แหล่งโบราณคดี โบราณวัตถุ แนวทางการบริหารจัดการมรดกศิลปวัฒนธรรม การมีส่วนร่วมของประชาชนและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยใช้ชื่อแผนแม่บทฯ ฉบับปรับปรุงปี ๒๕๕๖ ว่า”แผนแม่บทอนุรักษ์และพัฒนาแหล่งมรดกโลกวัฒนธรรมบ้านเชียง บ้านดอนธงชัย อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร” และเมื่อวันที่ ๑๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๖ นายสหวัฒน์ แน่นหนา อธิบดีกรมศิลปากร นางพัชนี จันทรสาขา ผอ.สำนักศิลปากรที่ ๑๐ ร้อยเอ็ด ได้จัดประชุมหารือและรับฟังความคิดเห็นเกี่ยวกับโครงการและร่างแผนแม่บท” โดยมี ส.ส.อนุรักษ์ บุญศล พรรคเพื่อไทย เขต ๕ นายสมศักดิ์ สุขประเสริฐนายอำเภอสว่างแดนดิน ว่าที่พันตรีประภาส สะท้านอิทธิฤทธิ์ รักษาการวัฒนธรรมจังหวัดสกลนคร และผู้บริหารท้องถิ่น กำนัน/ผู้ใหญ่บ้านเขตตำบลสว่างแดนดินเข้าร่วมประชุมปรึกษาหารือในครั้งนี้ จำนวน ๑๖ คน และจะจัดประชุมร่วมการเสวนารับฟังความคิดเห็นจากทุกภาคส่วน ผู้เข้าร่วมเป้าหมาย ๑๐๐- ๑๕๐ คน ในวันที่ ๒๓ มีนาคม ๒๕๕๖ ณ.ห้องประชุมชมดาวรีสอร์ท อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร