ตั้งอยู่ที่ตำบลสามโคก ฝั่งจะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยาเลยไปจากชุมชนบ้านตากแดด เป็นชุมชนเก่ามีบ้านเรือนเก่าตั้งแต่ครั้งแผ่นดินสมัยอยุธยา เป็นชุมชนใหญ่เคยเจริญรุ่งเรืองมาในอดีต มีวัดอยู่หลายวัด ได้แก่ วัดตำหนัก วัดสะแก วัดสามโคก วัดสิงห์ วัดช่องลม (ร้าง) วัดแจ้งนอก (ร้าง) วัดแจ้งใน วัดป่าฝ้าย วัดไก่เตี้ยมีลำคลองจากแม่น้ำเข้าสู่ชุมชนหลายสาย มีคลองวัดตำหนัก คลองวัดสะแก คลองเกาะปิ้น คลองบ้านทาส คลองวัดสิงห์ คลองวัดแจ้ง คลองขนอน คลองวัดป่าฝ้าย สภาพของชุมชนบ้านสามโคก มีการโยกย้าย มีความเจริญรุ่งเรืองแล้วเสื่อมไปตามยุคสมัย บ้านเรือนไม่หนาแน่นเหมือนชุมชนมอญที่อพยพมาในยุคธนบุรีหรือต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งอยู่กันเป็นกลุ่มเดียวโดด ๆ ไม่ปะปนกับคนไทยหรือจีน แต่ชุมชนบ้านสามโคกจะปะปนกันมีทั้งคนมอญ ไทย จีน ชุมชนมอญบ้านสามโคกไม่มีเอกลักษณ์ที่เด่นชัดไม่ว่าจะเป็นลักษณะของหมู่บ้านหรือวัด

ในชุมชนบ้านสามโคกยังแยกย่อยเป็นหมู่บ้านเล็กปลูกติดต่อกันริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาตั้งแต่ปากคลองบางเตย ซึ่งเป็นตลาดที่ตั้งชุมชนชาวจีนไปจนจดวัดไก่เตี้ยประมาณ ๑๐ หมู่บ้าน ได้แก่ “ บ้านตองเปอะ” เป็นหมู่บ้านมอญเดิม เรียกว่า “ตองเปราะ” เป็นหมู่บ้านในเขตเมืองมุร์เดิงร์ ในอดีตบ้านตองเปอะ มีทั้งมอญปนไทย “บ้านพรม” เป็นชุมชนมอญ “บ้านทาส” เป็นชุมชนมอญ “บ้านมะขามป้อม” เป็นชุมชนมอญปนไทย “บ้านวัดแจ้ง” เป็นชุมชนมอญปนจีน “บ้านขนอน” เป็นชุมชนไทย “บ้านป่าฝ้าย” เป็นชุมชนมอญปนจีน “บ้านลุ่มและบ้านท่าลาน” เป็นชุมชนมอญปนจีน

บ้านสามโคกมีโบราณสถานที่สำคัญ เช่น วัดสิงห์ มีโบสถ์วิหาร เจดีย์ ที่เป็นศิลปกรรมสมัยอยุธยาที่สวยงามทรงคุณค่า และมีโคกเตาเผาตุ่มสามโคก ซึ่งได้รับการบูรณะขุดแต่งโดยกรมศิลปากร ที่สำคัญที่สุดก็คือ เป็นชุมชนแห่งแรกที่ทรงโปรดเกล้าฯ ให้มอญอพยพมาตั้งบ้านเรือนอยู่ที่สามโคก เป็นครั้งแรกในสมัยอยุธยาจนเจริญรุ่งเรืองกลายเป็นเมืองสามโคก เมืองปทุมธานี และจังหวัดปทุมธานีในปัจจุบันนี้ชุมชนบ้านสามโคกมีโรงเรียนสังกัดประถมศึกษา คือ โรงเรียนวัดสะแก