วนอุทยานแห่งชาติพนมสวายหรือเขาสวายตั้งอยู่ในพื้นที่ 2 ตำบลคือ ตำบลนาบัว ตำบลสวาย มีเนื้อที่ 1,975 ไร่ ตั้งอยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ ป่าเขาสวายท้องที่ตำบลนาบัวอำเภอเมืองสุรินทร์จังหวัดสุรินทร์"พนมสวาย" เป็นคำภาษาพื้นที่เมืองสุรินทร์ "พนม" แปลว่าภูเขา "สวาย" แปลว่า "มะม่วง" ในหมู่พนมสวายประกอบด้วภูเขา 3 ลูกติดต่อกันซึ่งมีมีชื่อพื้นเมืองเรียกแตกต่างกันไป ได้แก่ "พนมกรอล" แปลว่า "เขาคอก" มีความสูงประมาณ 150 เมตร "พนมเปร๊า แปลว่า "เขาชาย" มีความสูงประมาณ 220 เมตร "พนมสรัย" แปลว่า "เขาหญิง" มีความสูงประมาณ 210 เมตร รวมกันทั้ง 3 ลูก มีชื่อว่าเขาพนมสวายความจริงคือ พนมสวายคือภูเขาไฟที่ ดับสนิทแล้ว จึงมีลานหินกระจายทั่วไป เนื่องจากวนอุทยานพนมสวายได้สำรวจทั่วบริเวณวนอุทยานพบว่า มีต้นกล้วยไม้ป่าอยู่เป็นจำนวนมาก ทางวนอุทยานได้จัดต้นกล้วยไม้ป่า มาติดไว้ตามต้นไม้ต่างๆ ริมถนน ริมลานจอดรถบ้าง วนอุทยานพนมสวาย ถือว่าเป็นวนอุทยานเฉลิมพระเกียรติแห่งหนึ่งในประเทศไทย และเป็นสถานที่แสวงบุญของชาวไทยที่เลื่อมใสในพระพุทธศาสนาเขตอุทยานพนมสวาย เขาพนมสวาย เป็นภูเขาที่โผล่ขึ้นมาโดดๆบนที่ราบทำนาของจังหวัดสุรินทร์ ห่างจากเทือกเขาพนมดงรักประมาณ 50 กิโลเมตร ห่างจากเขาพนมรุ้งประมาณ ๕๐ กิโลเมตร (สามารถมองเห็นพนมรุ้ง และเขากระโดงได้ที่ด้านหลังพระพุทธสุรินทร์มงคล จนเห็นเทือกเขาพนมดงรัก และ เขาพระวิหาร) และอยู่ห่างจากศาลากลางจังหวัดสุรินทร์ไปทางตะวันตกเฉียงใต้ประมาณ ๒๒ กิโลเมตร

ในอดีตบรรพบุรุษชาวสุรินทร์ถือว่าเขาพนมสวายเป็นสถานที่แสวงบุญ โดยการเดินทางไปขึ้นยอดเขาในวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 ซึ่งเป็นวันหยุดงานตามประเพณีของชาวจังหวัดสุรินทร์มาแต่โบราณกาล และจวบจนปัจจุบันชาวสุรินทร์ยัง ถือปฏิบัติเรื่อยมา ผู้ที่มาเยือนเขาพนมสวายจะได้สักการะ 9 สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง เพื่อความเป็นสิริมงคล คือ พระใหญ่หรือพระพุทธสุรินทร์มงคล รอยพระพุทธบาทจำลอง

พระพุทธสุรินทรมงคล(นามพระราชทาน) ยอดเขาพนมเปร๊าะ

สถูปอัฐิพระราชวุฒาจารย์ (ดูลย์ อตุโล)ข้างลานจอดรถ

ศาลาอัฏฐะมุข-รอยพระพุทธบาทจำลอง ยอดพนมกรอล

เจดีย์บรรจุอัฐิพระยาสุรินทร์ภักดีศรีไผทสมัน(จรัณย์) คนที่8

ศาลเจ้าแม่กวนอิม (สร้างขึ้นโดยร้อยเอกสละ สุขเกษม เพื่ออุทิศส่วนกุศลแก่บิดา-มารดาเมื่อวันที่14 ธันวาคม 2548)

รอยเท้าหลวงตาพรม (เป็นปรากฏการณ์ทางธรณี ไม่มีคำอธิบายชัดเจน ตามตำนานเล่าว่า หลวงตาพรหมเป็นคนโบราณที่มีรูปร่างใหญ่โตมาก ได้หาบหินมาถึงเขาสวาย ไม้คานเกิดหัก หินที่หาบมาก็หล่นมากองกันจนกลายเป็นเขาสวาย)

บ่อขมิ้น (เป็นบ่อธรมชาติ กว้างประมาณ1 เมตร ลึก 1 เมตร อดีตน้ำจะมีสีเหลืองทองคลายขมิ้นขังอยู่ กระทั่งมีผู้คนเดินทางไปชมบ่อขมิ้นจำนวนมาก บางคนได้โยนสิ่งของลงไป สีของน้ำที่เหมือนขมิ้นจึงจางหายไป)

• บันไดระฆังพันใบ
• บ่อสัมฤทธิ์
• บ่อสกัด
• ลานหินล้านปี
• น้ำตกโตงใหญ่
• น้ำตกผาดอกบัว
• ผาชมจันทร์
• ผาดอกบัว
• สระสวาย (บาราย)
• ปราสาทพนมสวาย
• ต่าหินศักสิทธิ์
• พระอุโบสถวัดพนมศิลาราม
• รูปปั้นพุทธประวัติ(บริเวณวัดพนมศิลาราม)
• จุดชมวิวผาหลังพระพุทธสุรินทรมงคล
• บันไดนาคขึ้นศาลาอัฐมุข
• ซุ้มประตูเข้าวนอุทยาน
• มณฑปหลวงปู่สวน
• แหล่งอนุรักษ์พันธุ์ปลา
• พระพุทธบรรพตอัมพวัน เขาหญิง(พนมสรัย)
• พิพิธภัณฑ์หินภูเขาไฟ
• พระพุทธมหาพนมสรัยวรวิทธิสงเคราะห์ ในพระอุโบสถวัดพนมศิลาราม

งานบุญประเพณีขึ้นพนมสวาย การบใหว้สิ่งศักสิทธิ์(เลิงพนมสวาย)