วัดแม่นางปลื้มตั้งอยู่ฝั่งตรงข้ามตลาดหัวรอ ตำบลหัวรอ อำเภอพระนครศรีอยุธยา

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

ความเป็นมาของตำนานวัดแม่นางปลื้ม

วัดแม่นางปลื้ม เดิมชาวบ้านเรียกว่า “วัดนางปลื้ม” หรือ “วัดสมปลื้ม” สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นประมาณ พ.ศ.1920 ในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้น พอสร้างเสร็จก็เป็นวัดร้าง วันวลิต หรือเยเรเมียส ฟาน ฟลีต พ่อค้าชาวเนเธอร์แลนด์ ของบริษัทดัตช์อีสต์อินเดียได้เขียนบันทึกเอาไว้ หลังจากสมเด็จพระนเรศวรมหาราชเสด็จสวรรคต ประมาณ 50 ปีมาแล้ว ต่อมาหม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช ได้นำมาถ่ายทอดเป็นหนังสือไทยว่า

แม่ปลื้มเป็นชาวบ้านธรรมดา อยู่ริมน้ำชานเมืองพระนครคนเดียวไม่มีลูกหลาน วันหนึ่งสมเด็จพระนเรศวรมหาราชเสด็จพายเรือมาแต่พระองค์เดียวท่ามกลางสายฝน เมื่อเสด็จมาถึงเห็นกระท่อมยังมีแสงตะเกียงอยู่ เวลานั้นค่ำแล้วพระองค์จึงได้แวะขึ้นมาในกระท่อม เมื่อแม่ปลื้มเห็นชายฉกรรจ์เสื้อผ้าเปียกเดินขึ้นมา จึงได้กล่าวเชื้อเชิญต้อนรับด้วยความมีน้ำใจ แต่พระองค์ท่านเสียงดังตามบุคลิกของนักรบชายชาตรีแม่ปลื้มจึงได้กล่าวเตือนว่า ลูกเอ๋ย เจ้าอย่าเสียงดังนักเลย เวลานี้ค่ำมากแล้ว เดี๋ยวพระเจ้าแผ่นดินท่านทรงได้ยินจะโกรธเอา พระองค์กลับตรัสด้วยเสียงดังว่า ข้าอยากดื่มน้ำจัณฑ์ ข้าเปียกฝน ข้าหนาว อยากได้น้ำจัณฑ์ให้ร่างกายอบอุ่น พลันแม่ปลื้มยิ่งตกใจมากขึ้น เพราะว่าวันนี้เป็นวันพระ แม่ปลื้มได้กล่าวว่าถ้าจะดื่มจริงๆ เจ้าต้องสัญญาไม่ให้เรื่องแพร่งพราย เดี๋ยวพระเจ้าแผ่นดินรู้จะอันตราย พระองค์รับปาก แม่ปลื้มจึงได้หยิบน้ำจัณฑ์ให้ดื่ม พระองค์ได้เสด็จประทับค้างคืนที่บ้านแม่ปลื้มก่อนจะเสด็จกลับวังในตอนเช้า

ต่อมาพระองค์จัดขบวนมารับแม่ปลื้มไปเลี้ยงในวัง ด้วยความที่แม่ปลื้มเป็นคนมีเมตตา จงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์ หลังจากแม่ปลื้มได้เสียชีวิตลง สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ได้จัดงานศพให้อย่างสมเกียรติ ต่อมาพระองค์ได้บูรณะวัดให้แม่ปลื้ม ซึ่งเป็นวัดร้างอยู่และให้นามว่า “วัดแม่นางปลื้ม”

โดย...วัฒนธรรมอำเภอพระนครศรีอยุธยา

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพระนครศรีอยุธยา