งานเฉลิมฉลองการก่อตั้งเมืองอุดรธานี และ การรำบวงสรวงพลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม

พลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เป็นที่นับถือ และศรัทธาของชาวจังหวัดอุดรธานี พระองค์นับเป็นผู้เลือกชัยภูมิที่เหมาะสมและวางรากฐานส าหรับการสร้างบ้านแปงเมืองขึ้นให้เป็นหลักสืบเนื่องต่อมา จากสถานะดังกล่าว กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคมได้กลายเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจแห่งหนึ่งส าหรับชาวจังหวัดอุดรธานี ในทุกๆปีชาวอุดรธานีจึงมีประเพณีร าบวงสรวงถวายต่ออนุสาวรีย์พระองค์ท่าน จากพิธีกรรมเริ่มต้นเล็กๆของการร าบวงสรวงในปีแรกของการตั้งอนุสาวรีย์กรมหลวงประจักษ์ ณ ทุ่งศรีเมือง จนกระทั่งมีการย้ายที่ตั้งแต่งใหม่มายังอนุสาวรีย์ปัจจุบัน จากนั้นตั้งแต่ปีพุทธศักราช ๒๕๓๖ เมืองอุดรธานีครบ ๑๐๐ ปี เริ่มที่มีผู้เข้าร่วมพิธีกรรมและร าบวงสรวงมากขึ้นตามล าดับด้วยจิตศรัทธาและความกตัญญูจนกระทั่งปีพุทธศักราช ๒๕๕๗ ในวาระครบรอบวันก่อตั้งเมืองอุดร ๑๒๑ ปีมีผู้เข้าร่วมมากนับหมื่นคน ประเพณีและพิธีกรรมร าบวงสรวงกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคมถือเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของจังหวัดอุดรธานีที่ได้รับการส่งเสริมจากหน่วยงานราชการในจังหวัด และหน่วยงานการท่องเที่ยว จนท าให้ประเพณีการร าบวงสรวงดังกล่าวยิ่งใหญ่และสวยงามชาวอุดรธานีได้เข้าร่วมพิธีอย่างเต็มใจและประดิษฐ์ท่ารำที่มีรูปแบบเอกลักษณ์ จึงได้กลายเป็นจุดเด่นที่สะท้อนความร่วมมือและความเชื่อศรัทธาของผู้คนที่มีต่อกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม จนน าไปสู่การบันทึกสถิติโลกในการรำบวงสรวงเมื่อวันที่ ๑๘ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๗ ที่มีผู้เข้าร่วมรำบวงสรวงจำนวนมากที่สุดในโลก ๕,๕๑๕ คนจากการที่
พลตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวอุดรธานี และมีจำนวนผู้คนเข้าร่วมในการรำบวงสรวงพระองค์มากขึ้นเรื่อยๆประวัติความเป็นมาการรำบวงสรวงพลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงประจักษ์ศิลปาคมประเพณีรำบวงสรวงสดุดีกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ณ ทุกวันที่ ๑๘ มกราคม ของทุกปีเป็นประเพณีที่ชาวเมืองอุดรธานี ได้กระทำมาเป็นประจ านับเนื่องได้กว่า ๔๐ ปีมาแล้ว เป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรม "วันที่ระลึกการก่อตั้งเมืองอุดรธานี”เป็นวาระการเฉลิมฉลองแห่งความภาคภูมิใจ ในความเจริญรุ่งเรืองของจังหวัดอุดรธานี เพื่อน้อมร าลึกพระมหากรุณาธิคุณของพลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม พระผู้ทรงเลือกพิจารณาชัยภูมิอันเหมาะสม ณ บ้านหมากแข้งในเวลานั้น เป็นรากฐานมั่นคงแห่งเมืองอุดรธานี เหตุการณ์ที่ทำให้เกิดเป็นประเพณีพิธีกรรมรำบวงสรวงที่สวยงาม พร้อมเพรียงจนกลายเป็นเอกลักษณ์ของประจำจังหวัดจนทุกวันนี้ ล้วนเกิดจากแรงศรัทธา และพลังจากการร่วมมือ การรวมตัวกันของกลุ่มสตรี ข้าราชการ คหบดีชาวเมืองอุดรธานี คิดรวมกันเพื่อให้มีการร าบวงสรวงถวายแด่ดวงพระวิญญาณของกรมหลวงประจักษ์ ฯ เป็นจิตใจแห่งความสามัคคีและเสียสละด้วยความกตัญญู เพื่อให้มีพิธีกรรมเกิดขึ้นในครั้งแรก ณ ที่ตั้งอนุสาวรีย์กรมหลวงประจักษ์ฯ ขึ้น ในบริเวณทุ่งศรีเมือง จากนั้นจึงค่อยฝึกหัดรำประจำปี ขยายจำนวนคน และพัฒนาท่ารำ เนื้อร้องให้เหมาะสม ตามการพัฒนาการของผู้คนและบริบทการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ของอนุสาวรีย์ แต่การร าบวงสรวงเป็นกิจกรรมที่กระทำไม่ได้ขาด ได้ยึดถือมาเป็นประเพณีอันยิ่งใหญ่ ของชาวเมืองอุดรธานี และได้เป็นแบบอย่างให้อีกหลายจังหวัดได้นำไปแนวคิดนี้ไปขยายสืบต่อการร าบวงสรวงในลักษณะเดียวกัน ณ ที่อื่นด้วย โดยในปี 2563 ซึ่งเป็นปีที่ก่อตั้งเมืองอุดรธานี ครบ 127 ปี มีผู้เข้าร่วมรำบวงสรวงจากอำเภอต่างๆทั้ง 20 อำเภอของจังหวัดอุดรธานี จำนวนกว่า 70,000 คน