การทำลูกประคบสมุนไพรสด
ลูกประคบสมุนไพรคือ สิ่งที่เกิดจากภูมิปัญญาจากบรรพบุรุษที่ใช้พืชสมุนไพรที่มีอยู่ในท้องถิ่นนำมาใช้ในการรักษาหรือเพื่อช่วยในการไหลเวียนของโลหิต ต่อมาก็ได้มีการปรับปรุงและพัฒนาความรู้ในการทำลูกประคบสมุนไพรเรื่อยมา เพื่อประโยชน์ในการรักษาที่มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
สมุนไพรที่ใช้ในการทำลูกประคบ
• ไพลสด
• ขมิ้นอ้อย
• ขมิ้นชัน
• ผิวมะกรูด
• ตะไคร้
• พิมเสน
• การบูร
• ใบมะขาม
• เปลือกส้มโอ
• หอมสด
• ลูกกระวาน
• ใบส้มป่อย
• กานพลู
• เกลือ
วัสดุอุปกรณ์
มีด
เขียง
ครก
ผ้าดิบ ขนาด กว้าง 10 นิ้ว ยาว 15 นิ้ว
ถุงมือ
วิธีทำ
1. นำสมุนไพรทั้งหมดมาหั่นให้เป็นชิ้นเล็ก
2. นำสมุนไพรที่เตรียมมาใส่ครก โขลกไม่ต้องละเอียดเกินไป
3. นำสมุนไพรที่ได้มาเทลงบนผ้าขาวที่เตรียมไว้
4. มัดให้แน่น
วิธีใช้
1. นำลูกประคบไปนึ่งให้ร้อน
2. นำไปประคบร่างกายตามจุดต่างๆที่ต้องการ
ประโยชน์ของการใช้ลูกประคบสมุนไพร
• ช่วยให้มดลูกกระชับเร็วขึ้นสำหรับหญิงที่เพิ่งคลอดบุตร
• ช่วยให้เนื้อเยื่อพังผืดยืดตัวออก
• ลดอาการติดขัดของข้อต่อบริเวณที่ประคบ
• ลดการเกร็งของกล้ามเนื้อ
• บรรเทาอาการปวดเมื่อย
• ลดอาการบวมจากการอักเสบของกล้ามเนื้อ หรือบริเวณต่างๆ
• กระตุ้นระบบไหลเวียนโลหิต
• ใช้ประคบเพื่อให้เต้านมหายคัด สำหรับหญิงที่เพิ่งคลอดบุตร
• ขับเหงื่อ ทำให้ตัวเบา นํ้าหนักลด
• การไหลเวียนโลหิตดีขึ้น ผิวพรรณสดใส
• ทำให้หายใจสะดวก ละลายเสมหะ
• ลดอาการอักเสบ และบวมของเยื่อบุทางเดินหายใจตอนบน
ข้อห้ามในการใช้ลูกประคบสมุนไพร
• ห้ามใช้ลูกประคบที่ร้อนเกินไป
• บริเวณผิวหนังอ่อนๆหรือที่บาดเจ็บต้องมีผ้ารองก่อนประคบ
• ควรระวังผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวาน อัมพาต เด็ก และผู้สูงอายุ เพราะมีการตอบสนองต่อความร้อนช้า
• ไม่ประคบในบริเวณที่มีการอักเสบ บวม ในช่วง 24 ชั่วโมงแรก
• ถ้าใส่การบูรมากไปอาจทำให้ผิวหนังพองได้
• หลังการประคบไม่ควรอาบนํ้าทันที ควรรอประมาณ 1 ชั่วโมง
• ลูกประคบไม่ควรใช้ร่วมกับผู้อื่น
ความรู้เพิ่มเติม
• ถ้าต้องการใช้ลูกประคบสมุนไพรกับหญิงที่เพิ่งคลอดบุตรใหม่ เพื่อให้นมหายคัด ถ้าเป็นท้องสาวต้องใช้ลูกประคบ 3 ลูก ลูกหนึ่งสำหรับนั่งทับ อีกลูกสำหรับประคบตัวเมื่อแรกก่อนประคบเต้านม จะเป็นไตเต่งเป็นลูกๆ มีอาการเจ็บ กระทบไม่ได้ เมื่อประคบแล้วอาการจะทุเลาลง เมื่อประคบเสร็จแล้วให้นำนํ้ายาที่เหลือจากการเข้ากระโจม อาบให้หมด แล้วใช้นํ้าเปล่าอุ่นๆอาบล้างอีกครั้งหนึ่ง ทำทุกวันจนกว่าจะออกไฟ
การเก็บรักษา
ลูกประคบที่ทำหนึ่งหนึ่งๆอาจเก็บได้นาน 3-5 วัน เวลาเก็บควรฝังตัวยาไว้อย่าให้อับ ถ้าเก็บในที่เย็นจะทำให้เก็บได้นานขึ้นถ้าตัวยาบูดไม่ควรนำมาใช้ ถ้าลูกประคบแห้งให้นำมาพรมนํ้าก่อน ถ้าลูกประคบไม่มีสีเหลืองของไพลไหลออกมา แสดงว่าตัวยาใช้ไม่ได้ผล
ระยะเวลาที่ใช้ในการประคบ
โดยทั่วไปใช้เวลาประมาณ 15-20 นาที ต่อการประคบหนึ่งครั้ง ถ้ามีอาการเคล็ดขัดยอกอาจใช้วันละ 2 ครั้ง