แกงบอน เป็นอาหารพื้นบ้าน ประจำถิ่นภาคกลาง ที่มีการสืบทอดวัฒนธรรมด้านอาหารแบบไทยๆด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่นจากรุ่นสู่รุ่น ทรงคุณค่าและความภาคภูมิใจ มีเอกลักษณ์ของรากวัฒนธรรมไทย เป็นอาหารไทยโบราณชนิดหนึ่ง นิยมทำรับประทานในงานบวช งานบุญต่างๆ

ข้อควรรู้เกี่ยวกับบอนวิธีการเลือกบอน ให้เลือกใช้ต้นอ่อนพันธุ์สีเขียวสดและไม่มีสีขาวนวลเคลือบอยู่ตามแผ่นใบและก้านใบ โดยบอนสีเขียวสดจะเรียกว่า "บอนหวาน" (ชนิดคันน้อย) ส่วนชนิดที่มีสีซีดกว่าและมีสีขาวนวลกว่าจะเรียกว่า "บอนคัน" (ชนิดคันมาก) ส่วนที่นำมาใช้แกงคือ หลี่บอน เป็นยอดอ่อนหรือใบอ่อนของบอนที่อยู่ใกล้กับโคนต้นก่อนการปอกเปลือกก้านบอนถ้าไม่ใส่ถุงมือ ก็ให้ทามือด้วยปูนแดงที่กินกับหมากให้ทั่วทั้งมือก่อน เวลาปอกควรล้างบอนให้สะอาดแล้วเช็ดให้แห้งห้ามล้างด้วยน้ำเย็น แล้วนำไปต้มใส่ในน้ำเดือดและคั้นน้ำทิ้งประมาณ 2-3 ครั้งก่อนนำไปประกอบอาหาร แต่บางคนอาจนำไปเผาก่อนก็ได้ หรือจะนำไปปรุงกับเครื่องปรุงที่มีรสเปรี้ยว เช่น มะขามเปียก มะดัน ส้มป่อย น้ำมะกรูด เป็นต้น หรือจะนำมาขยำกับเกลือเพื่อให้ยางบอนออกมากที่สุดเพื่อช่วยดับพิษคันหรือช่วยทำลายผลึกของแคลเซียมออกซาเลต (Calcium oxalate) ที่มีอยู่มากในต้นบอนการนึ่งบอนต้องนึ่งให้สุก จับดูแล้วมีลักษณะนิ่มจนเละ เพราะถ้าบอนไม่สุก เมื่อรับประทานแล้วจะทำให้เกิดอาการระคายคอได้ในการปรุงแกงบอน หากไม่ใช้น้ำมะขามเปียก ก็ให้ใช้น้ำส้มป่อยแทนก็ได้แม่ครัวสมัยก่อนจะถือเคล็ดด้วยว่า หากปรุงอาหารด้วยบอนอยู่นั้น ห้ามใครเอ่ยถึงคำที่เกี่ยวข้องกับความคันเด็ดขาด เพราะจะทำให้เกิดอาการคันขึ้นมาจริงๆ ทั้งผู้ปรุงและผู้รับประทาน

ส่วนผสมพริกแกง

พริกขี้หนูแห้ง 500 กรัมตะไคร้ซอยกระชาย 150 กรัมหอมแดง 300 กรัมกระเทียม 2 ถ้วยตวงข่าหั่นแว่น 100 กรัมผิวมะกรูด

8. กะปิ 1/4 ถ้วยตวง

9. ปลาร้าต้มสุก

10. ปลาป่น 2 ช้อนโต๊ะ

เครื่องปรุง

บอนต้มสุกหมูสามชั้นหัวกะทิหางกะทิน้ำมะขามเปียกน้ำปลาน้ำตาลปีบใบมะกรูด

ขั้นตอนการเตรียมบอนต้มสุก

1. ปอกเปลือกบอน หั่นเป็นท่อน นำลงต้มในน้ำผสมน้ำมะขามเปียกที่เดือดพล่าน ต้นจนบอนสุกนิ่ม ยกขึ้นสะเด็ดน้ำ บีบคั้นน้ำออกให้หมด

ขั้นตอนการปรุง

ตั้งหม้อ ใส่น้ำกะทิ เล็กน้อย ใช้ไฟอ่อนๆ รอให้กะทิเดือน แตกมันเล็กน้อยใส่พริกแกงลงไป ผัดคนให้เข้ากัน จนพริกแกงเดือน มีกลิ่นหอมใส่หมูสามชั้นลงไป เคี่ยวให้หมูสุกใส่หางกะทิลงไปใส่บอน ปรุงรสด้วย น้ำปลา น้ำตาลปีบ น้ำมะขามเปียก ปรุงรสให้ออก 3 รส หวาน เค็ม เปรี้ยว ให้รสหวานนำรอเดือดอีกรอบ ใส่ใบมะกรูด พร้อมรับประทาน