การดูลักษณะนกเขาดี - ชั่ว

ลักษณะของนกเขาใหญ่ที่ดี

มีเล็บขาว ตาสองข้างที่รอยสีขาวอยู่ข้างในท่านว่าสามารถระงับไฟไหม้บ้านได้ ถ้าหากนกเขาใหญ่ตัวใดมีสร้อยรอบคอ เป็นนกที่จัดว่าพอใช้ได้ จะเลี้ยงไว้ในบ้านเพื่อนดูเล่น ฟังเสียง จะไม่ให้โทษแก่ผู้เล่น แต่ไม่นับว่าเป็นนกที่ประเสริฐ นกใดที่มีขนเกิดขึ้นในปาก โบราณว่าเป็นนกที่หาได้ยากมากเป็นนกที่ดี นำโชคลาภมาให้เข้าของผู้เลี้ยงนั้นอยู่เสมอ และไม่มีไฟไหม้ภายในบ้านนั้น และถ้านกเขาใหญ่ตัวใดมีขนบริเวณหัวเป็นรูปองค์พระและที่ปีกทั้งสองข้างมีรูปเป็นตัว “นะ” ตรงที่กลางขนหางมีรูปเป็นตัว “โม” บนที่คอมีรูปเป็นตัว “พุทธ” ขนที่โดนหางมีรูปเป็นตัว “ธา” ขนที่ปลายหางมีรูปเป็นตัว “ยะ” โบราณท่านว่ามีค่าควรเมือง หากได้พบเห็นและได้เป็นเจ้าของรีบนำกรงทองและตะพานทองใส่ข้าวน้ำให้บำรุงเลี้ยงรักษา จะเกิดคุณโชคลาภแก่ผู้เลี้ยง นกเขาใหญ่ตัวใด มีลูกประคำรอบคอให้สังเกตดูที่คอมีลูกประคำแก้ว เป็นรูปวงกลมติดๆ กัน อยู่รอบคอให้เลี้ยงไว้ เพื่อป้องกันศัตรู ถ้าต้องการนกเขาใหญ่ตัวใดเลี้ยงไว้เพื่อเป็นนกต่อ ท่านให้ดูนกที่ขนเหมือนกับควันไฟ มีเสียงขันดูแถบเท้าทั้งสองข้างใสสะอาด และจะได้นกต่อ ถ้านกเขาใหญ่ตัวใดมีขนหางนับได้ ๑๓ เส้น หรือนับทั้งหมดได้ ๑๕ เส้น ท่านไม่ให้เลี้ยงเอาไว้ จะนำภัยพิบัติมาสู่ผู้เลี้ยง

ลักษณะนกเขาใหญ่ที่ชั่ว

ถ้าพบนกเขาใหญ่ตัวใดมีขนที่ตรงกลาง สั้นกลางมีรูปเป็นหน้ายักษ์ ท่าน โบราณจารย์ทั้งหลายกล่าวว่าอย่าได้เข้าใกล้เป็นอันขาด ผู้ใดเลี้ยงไว้จะเกิดความฉิบหาย ถ้านกตัวใดมีรูปที่กลางสันหลัง มีรูปผีเสื้อจะเป็นนกที่ไม่ดี ถ้านกตัวใดมีขนหางนับได้ไม่ครบ ๑๐ เส้น และมีหางสั้นกว่าต้ว มีตีนคล้ายตีนเป็ด นกตัวนั้นจะเป็นเสนียดจัญไร ถ้านกตัวใดมีขนกลางสันหลังคล้ายกับขนนกกระจอกและมีนิ้วเท้ารี ถ้าผู้ใดเลี้ยงไว้จะจัณฑาล