สิมวัดไตรภูมิคณาจารย์

สิมวัดไตรภูมิคณาจารย์หากจะกล่าวถึงความเป็นมาอันยาวนานของชุมชนและหมู่บ้านในระแวกนี้ นับจากอดีตมารุ่นต่อรุ่น ส่งต่อวัฒนธรรมมายังลูกหลาน ดังหลักฐานที่ปรากฏให้เห็นอยู่ในวัดไตรภูมิแห่งนี้ ก็ถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งชุมชนที่มีอารยธรรมและวัฒนธรรมอันยาวนานมาพอสมควรเลยทีเดียว และเป็นอีกหนึ่งตัวอย่างที่ใช้ศึกษารูปแบบพุทธศิลป์และศิลปะอีสานแท้ได้เป็นอย่างดี

สิมวัดไตรภูมิคณาจารย์ ตั้ง อยู่ที่หมู่บ้านตากแดด ตำบลหัวโทน อำเภอสุวรรณภูมิ ลักษณะทางศิลปกรรม เป็นสิมแบบพื้นเมืองอีสาน ประเภทสิมทึบ ไม่มีหน้าต่าง มีประตูทางเข้าทางทิศตะวันออกด้านเดียว บันไดเป็นบันไดธรรมดาไม่มีราวบันได ตัวอาคารตั้งอยู่บนฐานบัวคว่ำบัวหงาย ขนาดความกว้าง ๕ เมตร และยาว ๘ เมตร มีกำแพงแก้วเตี้ย ๆ ล้อมรอบหน้าบันและรังผึ้ง ของสิมมีลายแกะสลักสวยงาม หลังคามุงด้วยไม้แป้นเกล็ด เสาเป็นเสาไม้กลม ภายในมีจิตรกรรมหรือ ฮูปแต้ม แสดงเรื่องในพุทธศาสนา สันนิษฐานว่ามีอายุในราวสมัยอยุธยา-รัตนโกสินทร์ตอนต้น (และสันนิษฐานว่า น่าจะสร้างในช่วงเวลาใกล้เคียงกันกับสิมอีกหลังหนึ่งในวัดสระเกตุ ตำบลน้ำคำ เนื่องจากมีลักษณะของสถาปัตยกรรมที่เหมือนกัน ดังจะได้นำเสนอในตอนต่อไป) ด้านนอกสิมมีพระพุทธรูปแบบอีสานขนาดใหญ่ ซึ่งย้ายมาจากวัดใต้วิไลธรรม ในเขตอำเภอเดียวกัน (สิมวัดไตรภูมิคณาจารย์ ได้รับการบูรณะโดยกรมศิลปากรเมื่อ พ.ศ.๒๕๔๑ และได้รับรางวัลสถาปัตยกรรมดีเด่นจากสมาคมสถาปนิกสยามประจำปี ๒๕๔๑ สิมวัดไตรภูมิฯ มีอายุยาวนาน จึงได้ทรุดโทรมลงมาก กรมศิลปากรการจึงได้ดำเนินการบูรณะในปี พ.ศ. 2451 อย่างไรก็ตามสิมนี้มิได้ใช้เป็นที่ประกอบสังฆกรรมมาตั้งแต่ปี 2535 แต่เป็นอาคารที่ทางวัดอนุรักษ์ไว้ และได้ขึ้นทะเบียนโบราณสถานในปี 2540