สืบเนื่องจากอำเภอมหาชนะชัยได้จัดประเพณีแห่มาลัยข้าวตอก ประจำปีทุกปี ก่อนวันมาฆบูชา 1 วัน ในทุกปี เป็นประเพณีที่โดดเด่นและเป็นประเพณีหนึ่งเดียวในประเทศ มีการประกวดขบวนแห่มาลัย พวงมาลัยข้าวตอกขนาดใหญ่ การประกวดชุมชนคนทำมาลัยแล้ว ยังมีกิจกรรมการประกวดการจัดทำมาลัยจิ๋วเพื่อเป็นของที่ระลึก อีกด้วยเป็นการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากภูมิปัญญาท้องถิ่น เพื่อสร้างรายได้แก่คนในชุมชน ปี พ.ศ. 2553 กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเศรษฐกิจพอเพียงฟ้าหยาดพัฒนา ตั้งอยู่ที่เลขที่ 61 หมู่ 1 ตำบลฟ้าหยาด อำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร โดยมี นางสุวรรณา ศิลาพล เป็นประธานกลุ่ม ได้รับการสนับสนุนจากหลายหน่วยงาน อาทิ เทศบาลตำบลฟ้าหยาด อำเภอมหาชนะชัย สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดยโสธร สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดยโสธร ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์ และหาแหล่งจำหน่าย และจัดเป็นแหล่งเรียนรู้การทำมาลัยข้าวตอก จนทำให้ปัจจุบัน กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเศรษฐกิจพอเพียงฟ้าหยาดพัฒนา เป็นแหล่งเรียนรู้ และแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมที่สำคัญและเป็นแหล่งจำหน่ายมาลัยข้าวตอกที่สำคัญ มีสถานศึกษาและนักท่องเที่ยว ประชาชนผู้มาเยี่ยมชมและสั่งสินค้ามากมาย โดยมีรายได้เฉลี่ยประมาณปีละ 300,000 – 400,000 บาท และยังได้ไปสาธิตและจำหน่ายผลิตภัณฑ์ในงานต่างๆทั้งในและต่างประเทศ จนเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย ปัจจุบันได้พัฒนาผลิตของที่ระลึกมาลัยข้าวตอก หลากหลายรูปแบบ อาทิ มาลัยข้าวตอกจิ๋ว มาลัยข้าวตอกขนาดต่าง ๆ มาลัยกร เข็มกลัดข้าวตอก เป็นต้น

เนื้อความในพระไตรปิฎกกล่าวว่า ดอกมณฑารพ เป็นดอกไม้จากสรวงสวรรค์จะล่วงหล่นก็ด้วยเหตุการณ์สำคัญ 3 ประการ คือ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าประสูติ ตรัสรู้ ปรินิพาน เมื่อครั้งพระพุทธเจ้าเสด็จ ปรินิพาน ดอกมณฑารพที่ล่วงหล่นลงมา เหี่ยวแห้งและหมดไป เพื่อเป็นการระลึกถึงพระกรุณาธิคุณของสัมมาสัมพุทธเจ้า พระภิกษุทั้งหลาย จึงได้นำเอาข้าวตอกมาสักการบูชา ในวันสำคัญของพระพุทธศาสนา เพราะถือว่าข้าวเป็นสิ่งมีคุณค่า การทำมาลัยข้าวตอกนนั้น เพื่อถวายเป็นพุทธบูชาในวันมาฆบูชา เป็นประเพณีดั้งเดิมที่สืบทอดต่อเนื่องเฉพาะที่บ้านฟ้าหยาด อำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธรเท่านั้น แต่ในปัจจุบันประเพณีแห่มาลัยข้าวตอกเป็นประเพณีสำคัญของชาวอำเภอมหาชนะชัย และจังหวัดยโสธร เป็นประเพณีหนึ่งเดียวของประเทศ โดยจัดขึ้นทุกปีมีกิจกรรมการแห่มาลัยข้าวตอกก่อนวันมาฆบูชา 1 วัน เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา มาลัยข้าวตอก มี 3 ประเภท คือมาลัยข้อ มีลักษณะร้อยต่อดอกแบบอุบะร้อยเรียงกันเป็นสายแล้วมัดเป็นข้อให้สวยงามตามที่ออกแบบ มาลัยสายฝน มีลักษณะร้อยเป็นสายยาวปล่อยลงมาคล้ายกับสายฝน ส่วนมาลัยจิ๋ว มีลักษณะเหมือนมาลัยข้อและมาลัยสายฝนมีขนาดเล็กใช้เป็นของฝากของที่ระลึก

ประเพณีแห่มาลัยข้าวตอกเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของอำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร เป็นประเพณีที่มีอัตลักษณ์ เอกลักษณ์ที่เป็นหนึ่งเดียวในประเทศไทย ซึ่งเป็นความเชื่อและศรัทธาในพระพุทธศาสนาในเรื่องของพิธีกรรม การสักการะบูชาเป็นการแสดงความระลึกถึง พระบริสุทธิคุณ พระปัญญาธิคุณ พระกรุณาธิคุณของสมเด็จพระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้า โดยกำหนดเอาวันมาฆบูชาเป็นวันถวายสักการะด้วยข้าวตอกดอกไม้ โดยชาวบ้านฟ้าหยาด อำเภอมหาชนะชัย จะนำเอาข้าวตอกมาร้อยเป็นพวงมาลัยแทนดอกมณฑารพแห่งสรวงสวรรค์ เพื่อถวายเป็นพุทธบูชาในเทศกาลมาฆบูชาได้ปฏิบัติสืบต่อกันมายาวนานกว่า 200 ปี จนถือเป็นประเพณีวัฒนธรรมที่ต้องปฏิบัติสืบต่อกันมา มาลัยข้าวตอกทำจากเมล็ดข้าวเหนียวคั่วจนแตกบาน และนำมาร้อยเป็นเส้นสายและตกแต่งให้สวยงาม จนเป็นงานศิลปวัฒนธรรมที่ทรงคุณค่า และเผยแพร่ไปสู่ชุมชนในอำเภอมหาชนะชัยเป็นที่ยอมรับและถือเป็นงานประเพณีหนึ่งเดียวที่ภาคภูมิใจของชาวอำเภอมหาชนะชัย และชาวจังหวัดยโสธร ทั้งเป็นงานประเพณีที่ได้รับความสนใจอย่างกว้างขวาง มีผู้ใฝ่รู้และนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติ มาเยี่ยมชมเป็นจำนวนมาก จึงเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่จะต้องดำรงรักษาและสืบทอดให้คงอยู่สืบไป และกระทรวงวัฒนธรรม ได้ขึ้นทะเบียนประเพณีแห่มาลัยข้าวตอก เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม สาขาแนวปฏิบัติทางสังคม พิธีกรรมและงานเทศกาล ประจำปีพุทธศักราช 2558 มาลัยข้าวตอก มี 2 ประเภท ได้แก่

1. มาลัยข้อ มีลักษณะมัดรวมกันเป็นข้อ

2. มาลัยสายฝน มีลักษณะเป็นสายยาว

“มาลัยข้าวตอก" เป็นพวงมาลัยที่ทำด้วย "ข้าวตอก" หรือที่ชาวบ้านเรียกข้าวตอกแตกเป็นหลัก ทำจากข้าวเปลือกที่คั่วให้แตกออกเป็นดอกขาวใช้ข้าวเปลือกใหม่ๆ ที่ผึ่งแห้งสนิทแล้วมาคั่วไฟอ่อนๆ ให้ร้อนเสมอกัน เมื่อร้อนถึงขีดหนึ่งเนื้อในจะขยายบานออก ดันเปลือกให้ขาดจากกัน เมื่อฝัดเอาเปลือกทิ้งไป จะได้ข้าวตอกแตกแล้วนำมาร้อยเป็นเส้นหรือเป็นสาย

ของที่ระลึกมาลัยข้าวตอกหรือมาลัยจิ๋ว มีหลายขนาด เป็นมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมทึ่มีคุณค่า สามารถนำไปเป็นของที่ระลึก ของประดับตกแต่ง หรือบูชาพระได้ราคาในการจำหน่ายมีหลากหลายราคาตามขนาดของผลิตภัณฑ์ ดังนี้

- กล่องขนาด 4x9.5 นิ้ว ราคา 300 บาท

- กล่องขนาด 5.5x12 นิ้ว (กล่องใส) ราคา 500 บาท

- กล่องขนาด 5.5x12 นิ้ว (กล่องขอบสีดำ) ราคา 600 บาท

- มาลัยข้าวตอกขนาดกลางและใหญ่ แบบไม่ได้บรรจุกล่อง ราคา 500 – 2,500 บาท ตามขนาดของมาลัยข้าวตอก

ขั้นตอนการผลิต

๑.ขั้นเตรียมการ

จัดเตรียมอุปกรณ์ ได้แก่ หม้อดิน เตาแก๊สหรือเตาถ่าน เมล็ดข้าวเปลือกที่สวยงาม ก้านกล้วย ด้ายสีขาว เข็ม ลวด ไม้ไผ่

๒.ขั้นทำมาลัยข้าวตอก

เริ่มต้นจากนำเมล็ดข้าวที่เลือกแล้วมาคั่ว ในหม้อดินในความร้อนปานกลางให้เมล็ดข้าวแตกออกเป็นดอกสีขาวสวยงาม ฝัดเอาเปลือกทิ้งไป นำดอกข้าวมาร้อยเรียงด้วยด้ายสีขาวทำกรง เป็นรูปสี่เหลี่ยม รูปสามเหลี่ยม รูปดาว ตามที่จะออกแบบ ผูกสายข้าวตอกกับกรงและประดับตกแต่งด้วยดอกไม้ ให้สวยงาม จากนั้นก็นำมาลัยข้าวตอกใส่กล่องแก้วบรรจุภัณฑ์อย่างสวยงาม เป็นของฝากและที่ระลึก

3. ขั้นเก็บรักษา

ต้องเก็บมาลัยข้าวตอกไม่ให้สัมผัสกับอากาศเพราะจะทำให้เสียหายได้ง่าย

นางสุวรรณา ศิลาพล ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนฟ้าหยาดพัฒนา ที่ได้มีการผลิตและพัฒนาผลิตภัณฑ์ของที่ระลึกมาลัยข้าวตอก มาอย่างต่อเนื่อง จนเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย และพัฒนาอีกหลายผลิตภัณฑ์ อาทิ มาลัยกรข้าวตอก เข็มกลัดข้าวตอก เป็นต้น นอกจากนี้ยังได้เป็นวิทยากรในการถ่ายทอดภูมิปัญญาการทำมาลัยข้าวตอกให้กับ นักเรียน นักศึกษาในสถานศึกษา และประชาชนผู้สนใจที่เข้าเรียนรู้ศึกษาดูงานอยู่ที่กลุ่มฯ การสาธิตการทำมาลัยข้าวตอกในงานต่าง ๆ ที่ส่วนราชการเชิญให้ไปร่วมงาน

ช่องทางการประชาสัมพันธ์และจำหน่ายผลิตภัณฑ์ ได้แก่ ที่กลุ่มวิสาหกิจชุมชนเศรษฐกิจพอเพียงฟ้าหยาดพัฒนา อยู่ที่เลขที่ 61 หมู่ที่ 1 บ้านฟ้าหยาด ตำบลฟ้าหยาด อำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธรเบอร์โทรติดต่อ 092-3873219 ทาง facebook ชื่อบัญชี สุวรรณา ศิลาพล และทางไลน์ ชื่อบัญชี สุวรรณา ศิลาพล