เครื่องจักสานเป็นงานศิลปหัตถกรรมที่สะท้อนให้เห็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวบ้านหลายอย่าง อาทิ
- สะท้อนให้เห็น ความชาญฉลาดในการเลือกสรรวัตถุดิบที่จะนํามาใช้ทําเครื่องจักสาน ซึ่งชาวบ้านจะมีความรู้เกี่ยวกับคุณสมบัติของวัตถุดิบแต่ละชนิดเป็นอย่างดีแล้วนํามาดัดแปลงแปรรูปเป็นวัสดุที่ใช้ทําเครื่องจักสานด้วยวิธีง่าย ๆ แต่สนองการใช้สอยได้ดี
- ชาวบ้านสืบทอดรูปแบบลวดลายภูมิปัญญารูปแบบเครื่องจักรสานพื้นบ้านจากความคิดจักสานไม้ไผ่ เพื่อใช้ในการดำรงชีวิตประจำวัน
- บรรพบุรุษชาวอีสาน ยังได้ประดิษฐ์ “ลวดลายสาน”จากความคิดที่ได้จากประสบการณ์มาสร้างจินตนาการ เป็นรูปลายต่าง ๆ โดยอาศัยพื้นฐานเดิมที่มาเป็นหลักในการสานลายที่พัฒนาขึ้นนี้ก็จะมีพื้นฐานจากลายแม่แต่มีลายละเอียดเพิ่มเติม และลักษณะลายแม่ยังปรากฏเด่นอยู่ ตัวอย่างลายเหล่านี้คือ ลายลบน้ำ ลายดีหล่ม ลายดีกระจาย เป็นต้น
- ปัจจุบันเครื่องจักสานเป็นงานศิลปะหัตกรรม ที่ได้มีการพัฒนาต่อยอดรูปแบบผลิตภัณฑ์ ประยุกต์เพิ่มมูลค่า ให้เกิดความทันสมัยเหมาะกับการใช้งานที่หลากหลาย และควบคู่กับการอนุรักษ์สืบสานภูมิปัญญาเครื่องจักสานแบบดั้งเดิมให้คงอยู่กับชุมชนสืบไป
การทำเครื่องจักสานไม้ไผ่ (สำหรับประดับตกแต่งขนาดใหญ่) โดยนายนภา คำหาญ อายุ 46 ปี เริ่มฝึกเรียนการทำเครื่องจักสานแบบอีสาน ตั้งแต่อายุ 12 ปี โดยฝึกฝนเรียนรู้จากบิดา เนื่องด้วยเป็นคนบ้านฟ้าห่วนมีวิถีชีวิตบ้านติดกับแม่น้ำมีความอุดมสมบูรณ์ปลาชุกชุม จึงได้ทำเครื่องจักสาน เพื่อใช้ในการจับปลาและเครื่องใช้ในครัวเรือน
แต่ปัจจุบันนอกจากจะทำเครื่องจักรไม้ไผ่ที่ใช้ในครัวเรือนแล้วยังมีการทำเพื่อจำหน่ายเป็นอาชีพเสริมสร้างรายได้ให้กับครอบครัว ซึ่งปัจจุบัน นายนภา คำหาญ ได้มีแนวคิดนำความสามารถที่ตนมีอยู่ไปพัฒนาต่อยอดเครื่องจักสานไม้ไผ่ประยุกต์ผสมผสานแนวคิดจะทำเครื่องจักรสารให้มีขนาดใหญ่ใช้สำหรับประดับตกแต่ง เพิ่มมูลค่าสร้างรายได้ แต่ยังคงความผสมผสานลวดลาย ปราณีงดงาม โดยไม่ทิ้งเอกลักษณ์ลายสานดังเดิม อาทิ ครอบครัวปลาแข้/ข้องปลา/ไซปลา /เปลนอนชิงช้ารังนก (ทำมาเครือเถาวัลย์)
1.ลักษณะเฉพาะที่แสดงถึงอัตลักษณ์ของเครื่องจักสานไม้ไผ่ (สำหรับประดับตกแต่งขนาดใหญ่) นั้นใช้ประโยชน์ได้จริงและลวดลายที่ปราณีตสวยงามโดยไม่ทิ้งเอกลักษณ์ลายสานดังเดิมนำมาประยุกต์ผสมผสาน ให้เกิดเป็นเครื่องจักสานไม้ไผ่ โดดเด่นมีขนาดใหญ่งดงาม สร้างแรงดึงดูดด้วยผลิตภัณฑ์จักสานไม้ไผ่ที่มีชิ้นเดียว เนื่องจากทุกครั้งที่สานลวดลายจะไม่มีขนาดที่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับขนาดความต้องการของ “ผู้สั่งซื้อ”
2.ลวดลายเครื่องจักสาน ใช้สอยทั่วไปในชีวิตประจำวัน (ขนาดปกติ) อาทิ ตะกร้า, ไซ, ข้อง ดังนี้
2.1 ลายสามขึ้นลง : สานตะกร้า : สานขันกะหย่อง
2.2 ลายดีหล่ม: สานฐานท้องตะกร้า
2.3 ลายก้นลิง: สานฐานท้องตะกร้า
2.4 ลายสาม : สานตะกร้า, สานข้อง เล็ก
3.ลวดลายเครื่องจักสาน (สำหรับประดับตกแต่งขนาดใหญ่) วิธีการสานนั้นมีเส้นยืน เส้นขัด ขึ้นโครงร่าง ปรับตามขนาดและเพิ่มจำนวนตอกไม้ไผ่ ให้เหมาะสมตามขนาดของเครื่องจักสาน โดยใช้ลวดลานจักสาน ดังนี้
3.1 ลายตาแหลวมืด : สานพัดใหญ่
3.2 ลายสาม :สานข้อง
3.3 ครอบครัวปลาแข้ : ลายปลอก 5, ลายขัด
3.4.ไซปลา : ลายปลอก 5, ลายขัด
3.5 เปลนอน ใย่ :ลายขัด
3.6 ชิงช้ารังนก (ทำมาเครือเถาวัลย์) ลายขัด ขึ้นรูป ตามที่ประดิษฐ์เป็นรังนก