ประวัติความเป็นมาของการจัดงาน

►ทุก ปีก่อนถึงช่วงออกพรรษาและเทศกาลไหลเรือไฟ ยามแม่น้ำสงครามเริ่มลดระดับลงและไหลย้อนกลับสู่แม่น้ำโขง หลังจากที่เอ่อล้นตลิ่งและหลากท่วมที่ราบ ท้องทุ่งและผืนป่าทามในพื้นที่อำเภอศรีสงคราม จังหวัดนครพนมมานานหลายเดือน
►ช่วง เวลาดังกล่าวนอกจากจะถือเป็นช่วงเวลาทองของการจับปลาแล้ว ยังถือเป็นช่วงเวลาแห่งการตระเตรียมตัวของชาวศรีสงครามทุกตำบลสำหรับงานใหญ่ ประจำปีของอำเภอ นั่นคือ "เทศกาลปลาลุ่มน้ำสงคราม"
►แม่น้ำสงครามเป็นแม่น้ำสายหลักของเขตอีสานเหนือหรือแอ่งสกลนคร เกิดจากเทือกเขาภูพาน เขตจังหวัดสกลนคร ไหลตีโค้งขึ้นไปทางเหนือและอ้อมไปทางทิศตะวันออก ผ่านจังหวัดอุดรธานี หนองคาย นครพนมและบรรจบลงสู่แม่น้ำโขงที่ตำบลไชยบุรี อำเภอท่าอุเทน รวมระยะทาง 420 กิโลเมตร
►ช่วง 200 กิโลเมตรสุดท้ายก่อนไหลลงสู่แม่น้ำโขง เรียกว่า "ลุ่มน้ำสงครามตอนล่าง" แม่น้ำสงครามไหลผ่านที่ราบขนาดใหญ่ซึ่งมีความลาดชันน้อย แม่น้ำจึงกว้างและไหลคดเคี้ยวไปมา
►เมื่อถึงฤดูฝน ปริมาณน้ำฝนที่ตกในพื้นที่รวมกับน้ำที่ไหลย้อนมาจากแม่น้ำโขงทำให้ระดับน้ำ ในแม่น้ำสงครามตอนล่างเพิ่มสูงขึ้นจนเอ่อล้นตลิ่งไหลบ่าเข้าท่วมพื้นที่ราบ สองฝั่งน้ำ และจะนองท่วมอยู่อย่างนั้นนาน 3-4 เดือนคือราวเดือนกรกฎาคม-ตุลาคม ก่อนที่แม่น้ำจะเริ่มลดระดับลงและไหลย้อนกลับสู่แม่น้ำโขงอีกครั้ง
►รูปแบบดังกล่าวทำให้เกิดระบบนิเวศเฉพาะขึ้น เรียกว่า "ป่าบุ่งป่าทาม" หรือ "ป่าทาม" ผืนป่าที่อยู่รอบแม่น้ำ มีลักษณะเสมือนป่าชายเลนน้ำจืด ป่าทามลุ่มน้ำสงครามตอนล่างจะถูกน้ำท่วมขังเป็นประจำทุกปีในหน้าฝน เกิดเป็นทะเลสาบน้ำจืดขนาดใหญ่มีพื้นที่กว่า 5-6 แสนไร่
►ในฤดูน้ำหลากดังกล่าวจะมีฝูงปลามากมายนับหลายร้อยชนิดอพยพว่ายทวนขึ้นมาจากแม่ น้ำโขงเพื่อเข้ามาวางไข่ในป่าบุ่งป่าทาม ก่อนจะอพยพกลับลงสู่แม่น้ำโขงในช่วงปลายฤดูที่ระดับน้ำเริ่มลดลงในราวเดือน กันยายนถึงตุลาคม อีกทั้งแม่น้ำสงครามตอนล่างยังเป็นแม่น้ำที่ไม่มีเขื่อนใดๆ มาขวางกั้นทางเดินของน้ำ ทำให้ลุ่มน้ำสงครามตอนล่างอุดมสมบูรณ์ มีปลามากมายให้ชาวบ้านได้จับหากันจนเป็นบ้านปลาเมืองปลา ก่อเกิดเป็นวัฒนธรรมปลาแห่งลุ่มน้ำสงคราม
►"เทศกาล ปลาลุ่มน้ำสงคราม" เป็นงานใหญ่ประจำปี จัดขึ้นโดยชาวอำเภอศรีสงคราม หรืออำเภอแห่งแม่น้ำสงคราม เพื่อเป็นการอนุรักษ์และให้เห็นถึงความสำคัญของธรรมชาติและทรัพยากรปลา รวมถึงวัฒนธรรมและวิถีชีวิตดั้งเดิมของคนลุ่มน้ำสงครามนั่นเอง เรียกได้ว่าเป็นเทศกาลแห่งการเฉลิมฉลองความอุดมสมบูรณ์และระลึกถึงคุณแห่ง แม่น้ำสงคราม
►โดยในทุกปี สำนักงานวัฒนธรรมอำเภอศรีสงคราม ร่วมกับ อำเภอศรีสงคราม องค์กรภาครัฐและเอกชน จะกำหนดจัดงานมหกรรมเทศกาลปลาลุ่มน้ำสงคราม ขึ้นในช่วงเดือนตุลาคม - พฤศจิกายน ณ บริเวณสนามหน้าที่ว่าการอำเภอศรีสงคราม

►การจัดงานประกอบไปด้วยขบวนแห่ปลาทางบก ชิมอาหารพื้นบ้านทำจากปลาในลุ่มน้ำสงคราม การแสดงจากนักเรียน และศิลปินชื่อดังทุกค่ำคืน พิเศษในคืนวันพุธที่ 28 ตุลาคม 2552 กับงานสังสรรค์พาแลงลิ้มรสอาหารจากปลาลุ่มน้ำสงคราม พร้อมชมการแสดงและประกวดหุ่นปลาหลากหลายสายพันธุ์ ที่จำลองมาอวดโฉมให้ได้รู้จักและเรียนรู้พันธุ์ปลาในลำน้ำสงคราม พบตลาดนัดปลาสด และชมนิทรรศการจากหน่วยงาน ชุมชนต่างๆในอำเภอศรีสงคราม ประกวดดนตรีพื้นเมือง ประเทพีปลา ซุ้มวิถีชีวิต และร่วมพิธีปล่อยปลา พันธุ์ปลาสู่แม่น้ำสงคราม นำโดยผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนม นายพงษ์ศิริ กุสุมภ์ ในเช้าวันเสาร์ที่ 31 ตุลาคม 2552 ที่บริเวณสะพานบ้านนาเพียง ปีนี้เป็นการจัดงานปีที่10แล้ว ติดตาม ชมบรรยากาศสนุกสนานงานเทศกาลปลา เที่ยวชมบรรยากาศตื่นเต้นของงาน ขบวนแห่ หุ่นปลาตัวยักษ์และอื่นๆ อีกมากมายในเทศกาลปลาลุ่มน้ำสงคราม