ศูนย์อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทยทรงดำดอนคลัง ก่อตั้งเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2530 โดยการริเริ่มของนายลำไย กลีบฟัก เพื่อฟื้นฟูประเพณี อิ๋นก่อนฟ้อนแคนของชาวไทยทรงดำ กำหนดให้ทุกวันที่ ๒๕ เมษายน ของทุกปีจะมีการจัดงานไทยทรงดำ ต่อประมาณปี พ.ศ.2540 ผู้เฒ่าผู้แก่ชาวไทยทรงดำในพื้นที่ตำบลดอนคลังต้องการให้มีการสร้างบ้านไทยทรงดำ (เฮือนลาว) เพื่อระลึกถึงวันคืนในอดีตในสมัยวัยเยาว์ คณะกรรมการและชาวบ้านจึงมีการขอทำบุญ ขอไม้จากยุ้งข้าวเก่า ขอไม้จากวัด และบางส่วนจัดซื้อ จนสามารถสร้างบ้านได้สำเร็จ ภายในมีการตกแต่งให้มีลักษณะเหมือนบ้านเรือนในสมัยก่อน เช่น มีเครื่องใช้ในครัวเรือนและเครื่องมือทำมาหากินสมัยโบราณในลักษณะจำลองรูปแบบการใช้ชีวิตของชาวไทยทรงดำ และใช้ชื่อว่า "ศูนย์อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทยทรงดำดอนคลัง" โดยมีนายลำไย กลีบฟัก เป็นประธานศูนย์ ต่อมาได้เพิ่มให้มีการจัดพิธี "ปาดต๊งข่าวเหมา" คือการนำข้าวในฤดูกาลใหม่มาเลี้ยงผีเรือน เพื่อให้มีกิจกรรมเพิ่มมากขึ้น
447 
