ความเป็นมาของหมู่บ้านโคกกลาง เดิมชาวบ้านโคกกลางมีภูมิลำเนาที่บ้านนาอวนใหญ่ปัจจุบันเป็นบ้านร้าง ในปีพ.ศ.2492 บ้านนาอวนใหญ่ได้เกิดเหตุการณ์ ผู้คนล้มตายเป็นจำนวนมาก โดยไม่ทราบสาเหตุ และชาวบ้านมีความชื่อว่าสาเหตุการตายเป็นเพราะ ภูตผี ปีศาจลักษณะการตาย มีอาการปวดหัว หายใจไม่ออก จะมีอาการ 2 วันจึงเสียชีวิต เช่นนั้นมาเรื่อยๆเริ่มจากเดือน 6 ปีพ.ศ.2492 มาจนถึงขึ้น 10 ค่ำเดือน 11

ในวันนั้นมีคนล้มตายพร้อมกัน ในลักษณะดังกล่าว พร้อมกัน 3 คน ทำให้ชาวบ้านกลัวมากจนไม่กล้าออกจากบ้าน เพราะกลัวว่าผีจะหักคอ จึงทำให้ผู้เป็นผู้นำคิดหาทางแก้ไข ด้วยการปรึกษาหารือกันภายในชาวบ้าน ในตอนนั้นผู้ใหญ่บ้าน ชื่อขุนพิลา อุ่นวิเศษ โดยที่ประชุมลงความเห็นกันว่า พวกเราต้องอพยพถิ่นฐานไปอยู่ที่อื่น เพราะตรงนี้มีผีดุมาก ถ้าอยู่ต้องตาย ทำยังไงแล้วผีก็ไม่ยอม จำต้องอพยพหนีเพื่อความปลอดภัยโดยแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม

กลุ่มที่ 1 นายสิงห์ แก้วกันหา และพรรคพวกพี่น้องได้อพยพไปทางทิศตะวันตก ตั้งรากปักฐานที่ วังตอน(บ้านท่าศรีไคล ในปัจจุบัน)

กลุ่มที่ 2 นายคำมี แสนพันนา และพรรคพวก ได้อพยพไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้บริเวณลำห้วยสง(บ้านโคกสว่างในปัจจุบัน)

กลุ่มที่ 3 นายวันดี อุ่นวิเศษ และญาติพี่น้อง ได้อพยพไปทางทิศเหนือ มาอาศัยอยู่ที่ลำห้วยปากกว้าง(บ้านโคกกลางในปัจจุบัน) และตั้งถิ่นฐาน บริเวณห้วยปากกว้าง ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมาและตั้งชื่อว่า บ้านโคกกลางหมู่บ้านตั้งอยู่กลางป่า

ในพ.ศ.2508 ทางราชการได้ประกาศ ให้เป็นหมู่บ้านและแต่งตั้งนายวันดี อุ่นวิเศษเป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก ของหมู่บ้านโคกกลาง ตั้งอดีตถึงปัจจุบัน มีผู้ใหญ่บ้าน 5 คน ผู้ใหญ่บ้านคนปัจจุบัน คือ ส.ต.พุทธการ ต้นภูบาล ในปัจจุบันประชากรเพิ่มมากขึ้นจึงได้มีการแบ่งเป็น 2 หมู่ คือบ้านโคกกลาง หมู่ที่ 12 และหมู่ที่ 21 โดยหมู่ที่ 12 คือบ้านเดิม

บ้านโคกกลาง หมู่ 21 ได้แยกออกจากบ้านโคกกลาง หมู่ 12 ในปี พ.ศ.2542 โดยมีนายหนูเผือก อุ่นวิเศษ เป็นผู้ใหญ่บ้านคนแรก ผู้ใหญ่บ้านคนปัจจุบันคือนายวิรัตน์ เสียงเลิศ ปัจจุบันมีจำนวนประชากรทั้งหมด 374 คน ชาย 182 คน หญิง 192 คน จำนวนครัวเรือน 78 ครัวเรือน

ที่ตั้งของหมู่บ้าน

ทิศเหนือ ติดต่อกับ บ้านสามแยกขันอาสา

ทิศใต้ ติดต่อกับ บ้านนาอวนน้อย

ทิศตะวันออก ติดต่อกับ บ้านโคกกลาง

ทิศตะวันตก ติดต่อกับ บ้านท่าศรีไคล

อาชีพ ชาวบ้านโคกกลาง ประกอบอาชีพทางการเกษตรเป็นส่วนใหญ่ ได้แก่ ทำนา ทำสวน ทำไร่เลี้ยงสัตว์

ศาสนา ชาวบ้านนับถือศาสนาพุทธ 100 %มีวัดบ้านโคกกลาง เป็นที่รวมจิตใจของคนในหมู่บ้าน

ลักษณะทั่วไป

- เนื้อที่ทั้งหมด ไร่

- จำนวนครัวเรือน 66 ครัวเรือน

- ประชากร 324 คน เป็นชาย 160 คน

เป็นหญิง 160 คน

ลักษณะภูมิประเทศ

บ้านโคกกลาง ตั้งอยู่บนที่ราบ มีลำห้วยไหลผ่าน โดยปกติมี 3ฤดู ได้แก่ ฤดูร้อน ฤดูหนาวและฤดูฝน ปริมาณน้ำฝนตกแต่ละปีอยู่ในเกณฑ์ดี

สภาพทางเศรษฐกิจ

- รายได้เฉลี่ย 43,992 บาท/คน/ปี

- ครัวเรือนมีการออม 100 %

- ชาวบ้านส่วนใหญ่ทำนา ไร่ ของพื้นที่การเกษตรทั้งหมด

- ผลผลิตของชุมชน ได้แก่ ข้าว พืชผักสวนครัว ผ้าฝ้ายย้อมสีธรรมชาติ

- ประชาชนมีไฟฟ้าใช้ทุกครัวเรือน

สภาพทางสังคม

- บ้านเรือนมีความมั่นคงถาวร เป็นระเบียบ

ถูกสุขลักษณะ ครอบครัวอบอุ่น

- ครัวเรือนส่วนใหญ่เป็นสมาชิกกลุ่ม

- เด็กและเยาวชนได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐาน

ทุกคน

ประเพณี มีประเพณีเหมือนชาวอีสานทั่วไป

ได้แก่ บุญขึ้นปีใหม่ บุญสงกรานต์ บุญประทายข้าวเปลือก บุญเข้าพรรษา บุญข้าวสาก บุญข้าวประดับดิน บุญออกพรรษา บุญกฐิน ซึ่งยังปฏิบัติ

อยู่อย่างต่อเนื่อง

ผลิตภัณฑ์ของชุมชน

ชาวบ้านโคกกลาง จะรวมตัวกันเป็นกลุ่มเพื่อจัดทำผลิตภัณฑ์ชุมชน ที่เด่นๆ ได้แก่

กลุ่มทอผ้าขาวม้า

การเดินทางเข้าหมู่บ้านจากจังหวัดสกลนคร

ถึงอำเภอวานรนิวาส ระยะทาง 80 กม.จากอำเภอวานรนิวาสถึงหมู่บ้านโคกกลาง ระยะทาง 23 กม.

วิเคราะห์หมู่บ้าน บ้านโคกกลาง เป็นหมู่บ้านขนาดเล็ก มีผู้นำเข้มแข็ง ประชาชนมีความสามัคคี มีกิจกรรมของทางราชการเกือบทุกหน่วยงาน