ชื่อ นางจันทร์มี ละดาดก

ประวัติส่วนตัว เกิดวันที่ - 2477 อายุ 78 ปี ที่อยู่ปัจจุบันเลขที่ 169 หมู่ที่ 1 บ้านคำก้อม ตำบลฝางคำ อำเภอสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานี โทรศัพท์ 045-850031

ความสำคัญ เป็นปราชญ์ชาวบ้านด้านศิลปะหัตถกรรม การทอผ้ากาบบัว ผ้าไหม เรียนรู้จากมารดาและบรรพบุรุษ มีการดัดแปลงลายมัดหมี่ในการทอ เป็นลายคมห้า ลายดอกจันทร์ ได้มีการถ่ายทอดให้กับกลุ่มแม่บ้านในชุมชน

ผ้ากาบบัวเป็นชื่อผ้าที่ถูกกล่าวถึงในวรรณกรรมโบราณอีสานหลายเรื่อง คำว่า"กาบ"ในภาษาอีสานมีความหมายถึง เปลือกหุ้มชั้นนอกของต้นไม้บางชนิด เช่น เปลือกหุ้มต้นกล้วย เรียก กาบกล้วย หุ้มไม้ไผ่ เรียก กาบลาง กลีบหุ้มดอกบัว เรียกกาบบัว(สารานุกรมภาษาอีสาน-ไทย-อังกฤษ : ปรีชา พิณทอง) ผ้ากาบบัวอาจจะทอด้วยไหมหรือฝ้าย โดยมีเส้นยืน ย้อมอย่างน้อยสองสีเป็นริ้ว ตามลักษณะ"ซิ่นทิว"ซึ่งมีความนิยมแพร่หลายแถบอุบลฯ ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน เส้นพุ่งจะเป็นไหมสีมับไม (ไหมปั่นเกลียวหางกระรอก) มัดหมี่และขิด

โดยนัยแห่งคำอธิบายตามพจนานุกรมนี้"กาบบัว"จึงหมายถึง เปลือกหุ้มชั้นนอกของดอกบัว มิใช่กลีบบัวที่หุ้มรอบเกสรบัวที่อยู่ชั้นใน (หรือจะพูดแบบภาษาชาวบ้านง่ายๆ ว่า กาบบัวคือกลีบบัวชั้นนอกสุดที่แก่จัดเกือบร่วงโรย นั่นเอง) ดังนั้น จึงมีข้อคิดเห็นที่สนับสนุนในการเรียกผ้าเอกลักษณ์เมืองอุบลว่าผ้ากาบบัวดังนี้

1. กาบบัว มีพื้นผิวเป็นเส้นทางตั้ง ขึ้นเด่นชัด สามารถนำมาเป็นตัวอย่างในการทอลายผ้าได้อย่างงดงาม ตรงข้ามกับกลีบบัวที่ยังไม่ปรากฏลายเส้นนูน

2. กาบบัว มีสีตามธรรมชาติชัดเจน สอดคล้องกับการย้อมสีจากพืชพรรณธรรมชาติ ให้ได้สีตามต้องการ แต่กลีบบัวยังไม่ปรากฏสีเด่นชัด

3. ผ้ากาบบัว เป็นผ้าที่มีมาแต่โบราณในอุบลฯ จึงใช้ชื่อเดิม เพื่ออนุรักษ์ประวัติผ้าชนิดนี้ไว้มิให้เสื่อมสูญ

4. ชื่อผ้ากาบบัวนอกจากมีความเหมาะสมกับชื่อจังหวัดอุบลราชธานีแล้ว ยังมีความหมายถึงเชื้อสายบรรพบุรุษที่สืบเนื่องมาจาก"นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน"อีกด้วย

ผู้เก็บรวบรวมข้อมูล นางภัคจิรา มูลศรี นักวิชการวัฒนธรรมชำนาญการ