ประวัติและความเป็นมาของบ้านแกดำ เดิมมีชื่อว่า บ้านโนนแกดำ ตามที่ผู้เฒ่าผู้แก่ของหมู่บ้านเลาให้ฟัง ว่าน่าจะใช้ชื่อของหมู่บ้านตามชื่อของต้นไม้ชนิดหนึ่งคือ ต้นแกดำ ซึ่งโนนแกดำ ที่ชาวบ้านเรียกกันก็มีอยู่จริงจนถึงปัจจุบันนี้ แต่ไม่ใช่สถานที่ตั้งของหมู่บ้าน ส่วนต้นแกดำนั้นก็มีอยู่มากมายที่โนนแกดำทุกวันนี้ได้สูญพันธุ์ไปหมดแล้ว ผู้เฒ่าผู้แก่บอกว่า มีคนมาขุดไปจนหมด โดยไม่ทราบว่ามาขุดไปทำอะไร และก็ไม่ได้อนุรักษ์ไว้จึงทำให้ต้นไม้ชนิดนี้สูญพันธุ์ไป ชาวบ้านส่วนใหญ่ของหมู่บ้านเป็นชาวชนเผ่าภูไทได้ย้ายถิ่นฐานมาจากบ้านนางัว ตำบลแวง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๖๔ โดยตั้งหมู่บ้านครั้งแรกมี ๑๑ ครัวเรือน โดยการนำของ นายแผง ศรีสถาน นายวัน ศรีสถาน นายเงิน สีมี นายแป ปากดีสี ได้โยกย้ายมาและพากันจัดตั้งหมู่บ้านขึ้น จนปัจจุบันนี้มีทั้งหมด ๑๔๙ครัวเรือน ประชากร ๕๔๗ คน ลำน้ำสายหลัดที่ใช้ทำการเกษตรคือ ลำน้ำยาม และลำห้วยสวนผึ้ง ทิศตะวันออกติดกับบ้าน หินโงม ทิศตะวันตกติดบ้านหนองฮังแหลว ทิศเหนือติดบ้านนาดี ทิศใต้ติดบ้านดอนยานาง ๒.ศาสนา/ความเชื่อ ประชากรส่วนใหญ่เกือบทั้งหมดในหมู่บ้านนับถือศาสนาพุทธ ที่ทราบกันมา ก็มีคนเดียวที่นับถือศาสนาคริสต์เป็นเขยที่มาจากบ้านท่าแร่ จังหวัดสกลนคร นอกนั้นนับถือศาสนาพุทธทั้งหมด ความเป็นมาของบ้านแกดำมีบุญประเพณีหลายอย่างตามประเพณีฮีตสิบสองครองสิบสี่ของชาวอีสาน เดือนแปดบุญเข้าพรรษา เดือนหนึ่งบุญประทายข้าวเปลือก เดือนสี่ก็บุญมหาชาติ เดือนหกก็บุญเบิกบ้าน เดือนสิบเอ็ดก็บุญออกพรรษา และเดือนสิบสองบุญกฐินเป็นต้น ๓.วิถีชีวิต ความเป็นอยู่ วิถีชีวิตส่วนใหญ่ของหมู่บ้านเป็นชนเผ่าภูไท ย้ายถิ่นฐานมาจากบ้านนางัว ต.แวง อ.สว่างแดนดิน จ.สกลนคร อาชีพส่วนมากทำนาเป็นส่วนใหญ่ รองลงมา คือการเลี้ยงสัตว์ ภาษาที่ใช้ก็เป็นภาษาท้องถิ่นแต่โบราณ คือภาษาภูไท ซึ่งเป็นหมู่บ้านเดียวในแถบนี้ที่พูดภาษาภูไท ลักษณะภูมิประเทศมีทั้งพื้นที่ราบลุ่มและที่ราบสูง ๔.วัฒนธรรมประเพณี วัฒนธรรมประเพณีก็เป็นแบบของชนชาวอีสานและชนเผ่าภูไท ที่จะมีบุญประเพณีตั้งแต่เดือนหนึ่งถึงเดือนสิบสอง เรียกว่าฮีตสิบสองครองสิบสี่ ๕.สถานที่สำคัญของหมู่บ้าน/บุคคลสำคัญ/ปราชญ์ชาวบ้าน สถานที่สำคัญของหมู่บ้านคือ วัดโนนเจริญธรรม ที่ตั้งควบคู่มากับหมู่บ้านซึ่งได้ย้ายที่ตั้งวัดถึงสองครั้ง จึงมาเป็นวัดโนนเจริญธรรมในทุกวันนี้ ในอดีตผู้ที่ก่อตั้งวัด คือ พระธรรม (หลวงปู่ธรรม) ที่เดินทางมาจากบ้านนางัว ได้ชักชวนคณะญาติโยมมาก่อตั้งวัดพื้นที่โนนตี้ว ทิศตะวันออกของหมู่บ้าน ปัจจุบันเป็นศาลา S.m.l.ให้ชื่อวัดว่าวัดศรีวิลัย ก็มีเหตุต้องย้ายวัดเพราะน้ำท่วมไปอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของหมู่บ้าน แต่ก็น้ำท่วมอีกเหมือนเดิม ต่อมา คุณพ่อปุ่ย ศรีสถาน มาถางป่าตรงที่ตั้งวัดในปัจจุบัน หลวงปู่ธรรมเห็นเข้าจึงขอสร้างวัดเป็นวัดจนถึงปัจจุบันนี้เพราะอยู่เหนือน้ำและเป็นทิศเหนือของหมู่บ้าน อีกด้วย และเปลี่ยนชื่อใหม่ว่าวัดโนนเจริญธรรม ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๘๐ วัดโนนเจริญธรรมตั้งอยู่ที่บ้านแกดำ ตำบล.เจริญศิลป์ อำเภอเจริญศิลป์ จังหวัดสกลนคร สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย มีเนื้อที่ ๑๐ ไร่ ๑ งาน ๓ ตารางาวา ศาลาการเปรียญ ๑ หลัง ศาลาพักญาติ ๑ หลัง กุฏิสงฆ์ ๓ หลัง โรงครัว ๒ หลัง มีพระอุโบสถ(ริมน้ำ) ๑ หลัง สร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๘ ปัจจุบันพระสมพร โชติโย เป็นเจ้าอาวาส รายชื่อทำเนียบเจ้าอาวาสวักโนนเจริญธรรม ๑.พระธรรม ปี พ.ศ.๒๔๘๐– ๒๔๘๔ ๒.พระมั่น ปี พ.ศ.๒๔๘๔ – ๒๔๙๐ ๓.พระทุมมี ปี พ.ศ.๒๔๙๐ – ๒๔๙๕ ๔.พระบัวพันธ์ ปี พ.ศ.๒๔๙๕ – ๒๕๐๕ ๕.พระทองแดง ปี พ.ศ.๒๕๐๕ – ๒๕๐๖ ๖.พระแพง ปี พ.ศ.๒๕๐๖ – ๒๕๒๔ ๗.พระเมฆ ปี พ.ศ.๒๕๒๔– ๒๕๒๗ ๘พระวรวิทย์ ปี พ.ศ.๒๕๒๗ – ๒๕๓๑ ๙.พระอธิการทองสุข พรมปญ.โญ ปี พ.ศ.๒๕๓ –๒๕๔๘ ๑๐.พระอธิการสมพร โชติโย ปี พ.ศ.๒๕๔๘ – ปัจจุบัน ทำเนียบผู้ใหญ่บ้านแกดำ ๑.นายแป ปากดีสี ปี พ.ศ.๒๔๖๗– ๒๔๗๖ ๒.นายคำ ปากดีสี ปี พ.ศ.๒๔๗๖ – ๒๔๘๖ ๓.นายเงิน สีมี ปี พ.ศ.๒๔๘๖ – ๒๔๙๗ ๔.นายโกสม โคตรคำหาญ ปี พ.ศ.๒๔๙๗ – ๒๕๑๒ ๕.นายสุรพล โคตรคำหาญ ปี พ.ศ.๒๕๑๒ – ๒๕๑๗ ๖.นายเตรียม สุคำภา ปี พ.ศ.๒๕๑๗ – ๒๕๒๐ ๗.นายคำวาน อินคำน้อย ปี พ.ศ.๒๕๒๐ – ๒๕๒๓ ๘.นายอุดมศัดดิ์ สุรารักษ์ ปี พ.ศ.๒๕๒๓ – ๒๕๓๒ ๙.นายคำใส ลอยฟ้า ปี พ.ศ.๒๕๓๒ – ๒๕๔๑ ๑๐.นายทองอินทร์ นาถวิล ปี พ.ศ.๒๕๔๑ – ๒๕๔๖ ๑๑.นายธวัช ภักตะไชย ปี พ.ศ.๕๔๖ – ๒๕๕๑ ๑๒.นายสมใจรัก สุรารักษ์ ปี พ.ศ.๒๕๕๑ – ปัจจุบัน แหล่งอ้างอิง นายสมใจรักษ์ สุรารักษ์ ผู้จัดเก็บข้อมูล