1. ประวัติความเป็นมา ตำบลพังโคนเดิมขึ้นกับตำบลม่วงไข่ จนกระทั่งเมื่อตั้งกิ่งอำเภอพังโคนและอำเภอพังโคนแล้วจึงตั้งตำบลพังโคนขึ้น โดยแบ่งพื้นที่ออกมาจากตำบลม่วงไข่ 2. ที่ตั้งและอาณาเขต ตำบลพังโคนตั้งอยู่ในย่านกลางค่อนไปทางตะวันตกของอำเภอพังโคน มีอาณาเขตติดต่อกับตำบลและอำเภอข้างเคียง ดังนี้ ทิศเหนือ จดอำเภอวานรนิวาส โดยมีลำน้ำห้วยปลาหางเป็นเส้นแบ่งเขต ทิศตะวันออก จดตำบลไฮหย่องและตำบลแร่ ทิศใต้ จดอำเภอวาริชภูมิ ทิศตะวันตก จดตำบลม่วงไข่ 3. ขนาด ตำบลพังโคนมีพื้นที่ประมาณ 54.91 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 34,318 ไร่ 4. ลักษณะภูมิประเทศ ภูมิประเทศของอำเภอพังโคนแบ่งได้เป็น 2 ลักษณะใหญ่ คือ พื้นที่ด้านทิศเหนือ (เหนือถนนทั้งหมดอยู่นอกเขตชลประทานน้ำอูน 5. แหล่งทรัพยากรธรรมชาติ ก. แหล่งน้ำธรรมชาติ มีดั้งนี้ 1) ห้วย มี ห้วยปลาหาง , ห้วยบ่อ, ห้วยแก, ห้วยสร้างขุ่ย, ห้วยหินแฮ, ห้วยลินหาด, ห้วยคำโพธิ์, ห้วยยาง 2) หนอง มี หนองแล้ง , หนองเปลือย , หนองเบ็น ข. คลองชลประทาน 2 สาย แต่เป็นคลองระบายน้ำ ไม่ใช่คลองส่งน้ำ ค. แหล่งโบราณคดีบ้านเชียง มีอยู่ 2 แห่ง ที่บ้านพังโคน และบ้านโนนสูง 6. ประชากร จำนวน13,234 คน เป็นชาย 6,320 คน หญิง 6,914 คน จำนวน 3,216 หลังคาเรือน 7. การเมืองการปกครอง ก. การปกครองท้องที่ ตำบลพังโคน มรนายกโศกสิน อุ่นสากล เป็นกำนัน นายเพ็ชร แสนศรีแก้ว เป็นแพทย์ ประจำตำบล นายเลิง โอตพล กับ นายสุรศักดิ์ สัมปัตติกร เป็นสรวัตรกำนัน ตำบลพังโคนประกอบหมู่บ้าน ต่าง ๆ 11 หมู่บ้าน ดังนี้ 1) หมู่ที่ 1 บ้านพังโคน เป็นหมู่บ้านที่มีแหล่งวัฒนธรรมบ้านเชียง และมีตำนานเกี่ยวกับชื่อบ้าน “พังโคน” จากชื่อของช้างพังที่มีชื่อโคน ปัจจุบันเป็นชุมชนขนาดใหญ่ เป็นชุมชนเมืองย่านกรค้ามีบ้านเรือนทั้งหมด 709 หลังคาเรือน ประชากร รวม 3,422 คน และมี ก. นายพนัส พุทธชาติ เป็นผู้ใหญ่บ้าน ข. นายเหมือน โลหากาศ และ นายบัวพันธ์ สินลับ เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านฝ่ายปกครอง 2) หมู่ที่ 2 บ้านนาเหมือง เดิมชื่อจัมปา และต่อตั้งเป็นเหมืองจัมปาชนบท ก่อนถูกยุบให้เป็นหมู่บ้านเหมือนเดิม ปัจจุบันเป็นหมู่บ้านขนาดใหญ่ มี 2 วัด ใช้โรงเรียนกับหมู่ 3 และหมู่ 10 มีศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก มีบ้านเรือน 203 หลังคาเรือน ประชากร 1,384 คน และมี ก. นายกันยา กุละนาม เป็นผู้ใหญ่บ้าน ข. นายทองย้อย เจริญไชย และนายพิพัฒน์ พลศรีลา เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านฝ่ายปกครอง 3) หมู่ที่ 3 บ้านนาเหมืองน้อย เดิมเป็นหมู่บ้านเดียวกัน กับบ้านนาเหมือง แยกเป็นบ้านนาเหมืองน้อย เมื่อปี พ.ศ. 2521 ปัจจุบันเป็นหมู่บ้านขนาดใหญ่ มีวัด 1 วัด โรงเรียนประถมศึกษา ใช้ร่วมกับบ้านนาเหมืองเป็นหมู่บ้านที่ตั้งสถาบันเทคโนโลยีราชมงคลวิทยาเขตสกลนคร มีบ้านเรือน ประชากร 1,318 คน และมี ก. นายวิชัย วิชะนา เป็นผู้ใหญ่บ้าน ข. นายยุทธ ภูชะธง และนายอัมพร นรสาร เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านฝ่ายปกครอง 4) หมู่ที่ 4 บ้านโนนสูง เป็นหมู่บ้านที่มีแหล่งวัฒนธรรมบ้านเชียง แต่ชุมชนปัจจุบัน เป็นชุมชนของกลุ่มชนที่มาจากอำเภอม่วงสามสิบ จังหวัดอุบลราชธานี ปัจจุบันเป็นหมู่บ้านขนาดกลาง มีวัด 1 วัด มีดรงเรียน 1 โรง มีบ้านเรือน 142 หลังคาเรือน ประชากร 629 คน และมี ก. นายอิทธิพล ราชสีมา เป็นผู้ใหญ่บ้าน ข. นายจันทร์เพ็ญ ขุมเหล็ก และนายสุดใจ เกษเพชร เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านฝ่ายปกครอง 5) หมู่ที่ 5 บ้านดอนตาล เดิมเป็นบ้านเดียวกับบ้านโนนสูง เป็นชุมชนที่มาจากบ้านดูนอำเภอม่วงสามสิบ จังหวัดอุบลราชธานี ปัจจุบันเป็นหมู่บ้านขนาดกลาง สภาพหมู่บ้านเป็นบ้านเดียวกันกับบ้านโนนสูง มีวัดและโรงเรียนร่วมกัน มีบ้านเรือน 138 หลังคาเรือน ประชากร 650 คน และมี ก. นายวิกานต์ บุญพูน เป็นผู้ใหญ่บ้าน ข. นายเตียงศักดิ์ บุตรเพ็ง และนายวิชัย กาญบุตร เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านฝ่ายปกครอง 6) หมู่ที่ 6 บ้านสร้างขุ่ย เป็นหมู่บ้านที่ตั้งมาตั้งแต่ปีพ.ศ. 2475 ตั้งอยู่บนเนินติดกับห้วยสร้างขุ่ย ซึ่งเป็นห้วยแบ่งเขตตำบลพังโคนกับตำบลม่วงไข่ ปัจจุบันเป็นหมู่บ้านขนาดกลาง มีวัด 1 วัด สำนักสงฆ์ 1 แห่ง แลโรงเรียน 1 โรง มีบ้านเรือน 153 หลังคาเรือน ประชากร 665 คน และมี ก. นาบบุญลอน ศรีสุพรรณ เป็นผู้ใหญ่บ้าน ข. นายอุไร อินธจันทร์ และนายเวิน ไพริรณ เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านฝ่ายปกครอง 7) หมู่ที่ 7 บ้านหนองหญ้าปล้อง เดิมเป็นหมู่บ้านฝากของหมู่ที่ 4 บ้านโนนสูง ตั้งเป็นบ้านเมื่อปี 2494 ตั้งอยู่เนินระหว่างบ้านสร้างขุ่ยกับบ้านนาเหมือง ปัจจุบันเป็นหมู่บ้านขนาดกลาง มีวัด 1 วัด คือ วัดศิริมงคล มีพระครูโสภณธรรมาภิวัฒน์ เป็นเจ่าอาวาสและเจ้าคณะอำเภอพังโคน มีโรงเรียน 1 โรง มีบ้านเรือน 147 หลังคาเรือน ประชากร715 คน และมี ก ก. นายหนู ธรรมศรีลา เป็นผู้ใหญ่บ้าน ข. นายคำพูน พันธ์สวัสดิ์ และนายวิวัฒน์ บุญศรี เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านฝ่ายปกครอง 8) หมูที่ 8 บ้านโพธิ์ชัย เป็นหมู่บ้านเดียวกันกับพังโคน และเดิมเป็นหมู่ 1 ด้วยกัน จนปี 2521 จึงแยกการปกครองหมู่บ้านเป็นหมู่ที่ 8 และตั้งชื่อว่า “ บ้านโพธิ์ชัย’ โดยใช้ถนนหมายเลข 22 และ 227 เป็นเส้นแบ่งเขตกับบ้านพังโคน และบ้านศรีจำปาชนบท ปัจจุบันเป็นบ้านขนาดใหญ่ เป็นที่ตั้งศาลเจ้าปู่ย่า ตลาดสดเทศบาลพังโคนและศูนย์ดับเพลิงเทศบาล เป็นชุมชนเมือง เป็นศูนย์การค้า ขาย มีบ้านเรือนร้านค้า รวม 836 หลังคาเรือน ประชากร 2, 174 คน และมี ก. นายอโศกสิน อุ่นสากล เป็นผู้ใหญ่บ้าน และกำนันตำบลพังโคน ข. นายสนั่น วรอินทร์ และนางพะเยาว์ ไชยวงศา เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านฝ่ายปกครอง 9) หมู่ที่ 9 บ้านศรีจำปาชนบท เป็นหมู่บ้านเดียวกันกับบ้านพังโคน และเดิมเป็นหมู่ 1 ด้วยกัน จนปี 2531 จึงแยกการปกครองหมู่บ้านเป็นหมู่ที่ 9 และตั้งชื่อว่า “ บ้านศรีจำปาชนบท’ โดยใช้ถนนหมายเลข 22 และ 222 เป็นเส้นแบ่งเขตกับบ้านพังโคน และบ้านโพธิ์ชัย ปัจจุบันเป็นหมู่บ่นขนาดใหญ่ เป็นที่ตั้งศูนย์ราชการอำเภอพังโคน เป็นทั้งชุมชนที่อยู่อาศัยย่านการค้า มีบ้านเรือนร้านค้า รวม 370 หลังคาเรือน ประชากร 1,059 คน และมี ก. นายสมาน พลศรีลา เป็นผู้ใหญ่บ้าน ข. นายสุพจน์ รัตนะ และนายประจวบ โพธิบึงกาฬ เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านฝ่ายปกครอง 10) หมู่ที่ 10 บ้านนาเหมืองใหญ่ เป็นหมู่บ้านเดียวกับบ้านนาเหมือง เดิมเป็นหมู่ที่ 2 ด้วยกัน จนถึงปี 2542 จึงแยกการปกครองหมู่บ้านเป็นที่ 10 โดยใช้ถนนหมายเลข 227 เป็นเส้นแบ่งเขตหมู่บ้าน กับบ้านนาเหมือง หมู่ 2 เป็นชุมชนที่อยู่อาศัยย่านการค้า ปัจจุบันเป็นหมู่บ้านขนาดกลาง โรงเรียน 1 โรง มีวัด 1 วัด มีด มีบ้านเรือน 138 หลังคาเรือน ประชากร 719 คน และมี ก. นายสุริยัน เอกอุ่น เป็นผู้ใหญ่บ้าน ข. นายบุญช่าง พาพวย และนายมะลิ ก้อนอินทร์ เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านฝ่ายปกครอง 11) หมู่ที่ 11 บ้านดอนตาล เป็นหมู่บ้านเดียวกับหมู่ที่ 5 บ้านดอนตาล จนถึงปี 2542 ได้แยกหมู่บ้านเป็นหมู่ที่ 11 โดนใช้ชื่อเดิม ปัจจุบันเป็นหมู่บ้านขนาดกลาง มีวัดและโรงเรียนร่วมกันกับบ้านดอนตาล หมู่ที่ 5 และบ้านโนนสูง หมู่ที่ 4 มีบ้านเรือน 111 หลังคาเรือน ประชากร 499 คน และมี ก. นายวิชิต พุทธโคตร เป็นผู้ใหญ่บ้าน ข. นายศักดิ์ บุตรเพ็ง และนายพล ไรยืนสุข เป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านฝ่ายปกครอง ข. ราชการบริหารส่วนท้องถิ่น ตำบลพังโคนมีหน่วยราชการบริหารส่วนท้องถิ่น 2 หน่วยงาน คือ คือเทศบาลตำบลพังโคน และองค์การบริการส่วนตำบลพังโคน 1.เทศบาลตำบลพังโคน เทศบาลตำบลพังโคน ได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะจากสุขาภิบาล เป็นเทศบาลตำบล เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม 2542 มีพื้นที่ 6.66 ตารางกิโลเมตร ประกอบไปด้วย 3 หมู่บ้าน คือ หมู่ที่ 1 บ้านพังโคน หมู่ที่ 8 บ้านโพธิ์ชัย หมู่ที่ 9 บ้านศรีจำปาชนบท และบางส่วนของหมู่ที่ 2 บ้านนาเหมือง ประชากรเมื่อวันที่ 30 กันยายน 2541 จำนวน 7,177 คน แยกเป็นชาย 3,611 คน หญิง 3,566 คน ก. โครงสร้าง (1) องค์ประกอบ ประกอบไปด้วย สภาเทศบาลและคณะเทศมนตรี (ก) เทศบาลตำบลพังโคน เป็นเทศบาลตำบลมีสมาชิกสภาเทศบาลที่มาจาก การเลือกตั้งของประชาชน จำนวน 12 คน คือ (1) นายสุนทร วินิจมงคลสิน (2) นายสุรพล นิติกิจไพบูลย์ (3) นายสุรัตน์ พัฒนขจร (4) นายสวัสดิ์ ทิคะวะ (5) นายธวัชชัย ทิคะวะ (6) นายบัณฑิต เดชภูมิ (7) นายศิริ งามนา (8) นางเลียน จันทร์หอม (9) นายประดิษฐ์ จริยนิติสกุล (10) นายชาคริต สรรพโส (11) นายปุ่น ก่ำเสริฐ (12) นายสมเกียรติ ประทุม (ข) คณะเทศมนตรี ประกอบไปด้วย นายกเทศมนตรี จำนวน 1 คน เทศมนตรีจำวน 2 คน ซึ่งผู้ว่าราชการจังหวัดแต่งตั้งจากสมาชิกสภาเทศบาลด้วยความเห็นชอบสภาเทศบาลประกอบไปด้วย (1) นายสุนทร วินิจมงคลสิน นายกเทศมนตรี (2) นายสุรพล นิติกิจไพบูลย์ เทศมนตรี (3) นายสุรัตน์ พัฒนขจร เทศมนตรี ข) พนักงานและลูกจ้าง เทศบาลตำบลพังโคน มีพนักงานเทศบาล จำนวน 10 คน ลูกจ้างประจำ จำนวน 15 คน ลูกจ้างขั่วคราว จำนวน 36 คน มีนายวิโรจน์ เสนาธิบดี เป็นปลัดเทศบาล ค) รายได้ รายได้จริงรวมเงินอุดหนุนปีงบประมาณ 2542 จำนวน 13, 545,361 บาท แยกเป็นรายจ่ายประจำ จำนวน 9,215,216 บาท รายจ่ายเพื่อการลงทุน จำนวน 4,330,100 บาท และงบประมาณ การรายรับในปีงบประมาณ 2543 ไว้ที่ 18,448,350 บาท แยกเป็นรายจ่ายประจำ 11,885,837 บาท และรายจ่ายเพื่อการลงทุน 6,562,513 บาท ง) วัสดุอุปกรณ์ในการปฏิบัติงาน (1) ด้านป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย มีรถยนต์ดับเพลิง จำนวน 2 คัน รถยนต์ ปิคอัพ บรรทุกเครื่องดับเพลิงชนิดหาบหาม จำนวน 1 คัน รถยนต์บรรทุกน้ำ จำนวน 2 คัน รถยนต์กู้ภัย จำนวน 1 คัน (2) ด้านสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม มีรถยนต์บรรทุกขยะ จำนวน 2 คัน (3) ด้านสำนักปลัดเทศบาล มีรถยนต์ส่วนกลาง จำนวน 1 คัน และรถยนต์สำหรับ ปฏิบัติงานทั่วไป จำนวน 1 คัน 2.) องค์การบริหารส่วนตำบลพังโคน (อบต.พังโคน) ก) องค์การบริหารส่วนตำบลพังโคน จัดตั้งขึ้นจากสภาตำบลพังโคน ตาม พระราชบัญญัติสภาตำบล และองค์การบริหารส่วนตำบล พ.ศ. 2537 เมื่อวันที่ 30 มีนาคม 2539 มีพื้นที่ประมาณ 48.25 ตารางกิโลเมตร ประกอบด้วย หมู่ที่ 1 บ้านพังโคน (บางส่วน) หมู่ที่ 2 บ้านนาเหมือง หมู่ที่ 3 บ้านนาเหมืองน้อย หมู่ที่ 4 บ้านโนนสูง หมู่ที่ 5 บ้านดอนตาล หมู่ที่ 6 บ้านสร้างขุ่ย หมู่ที่ 7 บ้านหนองหญ้าปล้อง หมู่ที่ 10 บ้านนาเหมืองใหญ่ หมู่ที่ 11 บ้านดอนตาล รวมทั้งหมด 9 หมู่บ้าน ข) ที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบลพังโคน ตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 10 บ้านนาเหมืองใหญ่ ค) สภาองค์การบริหารส่วนตำบลพังโคน ประกอบด้วย (1) สมาชิกสภาโดยตำแหน่ง ได้แก่ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน หมู่ที่ 3,4,6,7 รวม 5 คน (2) สมาชิกซึ่งได้รับการเลือกตั้งราษฎร (ก.) หมู่ที่ 1 บ้านพังโคน คือ นายปัญญา บุตรแสน และนายชมเชย รุ่งโชติ (ข.) หมู่ที่ 2 บ้านนาเหมือง คือ นายบุญกอง กุละนาม และนายสมพร ก้อนอินทร์ (ค.) หมู่ที่ 3 บ้านนาเหมืองน้อย คือ นายสมหวัง ก้อนอินทร์ และนายซุย ภูชะธง (ง.) หมู่ที่ 4 บ้านโนนสูง คือ นายชัยรบ สิงห์งาม และนายสัมมา มุงคุณแก้ว (จ.) หมู่ที่ 5 บ้านดอนตาล คือ นายใบ นามแสน และนายประดิษฐ์ บุตรเพ็ง (ฉ.) หมู่ที่ 6 บ้านสร้างขุ่ย คือ นายสว่าง ศรีละคน และนายเสวย มาตราช (ช.) หมู่ที่ 7 บ้านหนองหญ้าปล้อง คือ นายประมวล หนองเป็ด และนายภักดี มายูร (ซ.) หมู่ที่ 10 บ้านนาเหมือง คือ นายวิทยา นรสาร และนายดอม คำสุรีย์ (ฌ.) หมู่ที่ 11 บ้านดอนตาล คือ นายเวท สมัย (3) ประธานสภาองค์การบริหารส่วนตำบลพังโคน ได้แก่ นายประมวล หนองเป็ด ส.อบต.บ้านหนองหญ้าปล้อง โดยมี นายบุญกอง กุละนาม เป็นรองประธานสภาองค์การบริหารส่วนตำบล (ง) คณะกรรมการบริหารองค์การบริหารส่วนตำบลพังโคน (1) ประธานกรรมการบริหาร คือ นายอโศกสิน อุ่นสากล (2) กรรมการบริหารจากผู้ใหญ่บ้าน คือ นายวิชัย วิชะนา และ นายอิทธิพล ราชสีมา (3) กรรมการจาก ส.อบต.เลือกตั้ง คือ นายใบ นามแสน นายเสวย มาตราช และนายภักดี มายูร (4) เลขานุการคณะกรรมการบริหาร คือ นายแมน วรวะลัย จ) พนักงานส่วนตำบล (1) นายแมน วรวะลัย ปลัดองค์การบริหารส่วนตำบล (2) นางวาลณี วงษ์สมบัติ หวีหน้าส่วนการคลัง (3) นายสรุชาติ ประจักษ์วงศ์ หัวหน้าส่วนโยธา 8. ของดีประจำตำบลพังโคน ของดีประจำตำบลพังโคน ได้แก่ ไก่ย่าง ไข่ปิ้ง ห่อหมก และไข่ตุ๋น โดยฌฉพาะไก่ย่าง เป็นสัญลักษณ์อย่างหนึ่งของพังโคน จนเป็นส่วนหนึ่งของคำขวัญประจำอำเภอพังโคน “พังโคนเมืองไก่ย่าง” ของดีเหล่านี้ดีจริงหรือไม่ กำลังรอให้ทุกท่านได้พิสูจน์