หีบธรรม หรือ หีดธรรม ในภาษาล้านนาคือตู้พระธรรม หรือตู้พระไตรปิฏกในภาคกลาง แต่ความแตกต่างที่เป็นข้อสังเกตคือ ตู้พระธรรมจะเปิดทางด้านหน้า ในขณะที่หีบธรรมจะเปิดทางด้านบน มีลักษณะเป็นทรงสี่เหลี่ยมคางหมูสร้างขึ้นจากไม้ ปากหีบผายออก มีฝาปิดบนด้วยวิธีการสวมเข้าเดือย นิยมลงรักปิดทอง ล่องชาด ตกแต่งด้วยลวดลายต่าง ๆ หรือประดับกระจกสี และนิยมหีบธรรมทรงนี้ว่า “ทรงลุ้ง”
หีบพระธรรมมีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมลูกบาศก์ ด้านล่างทำฐานสอบ มีหูทำด้วยโลหะสำหรับยก
ที่ด้านข้างทั้งสองด้าน มีขนาดยาวประมาณ 76 ซม. กว้าง 41 ซม. ลักษณะเด่นของหีบพระธรรมสามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ประเภทด้วยกัน คือ ประเภทแรกได้แก่หีบพระธรรมฝาตัด ฝาของหีบพระธรรมประเภทนี้ตัดเรียบแบบราบไม่นูนคุ่มขึ้นมาเหมือนหีบพระธรรมฝาคุ่ม ซึ่งจัดอยู่ในประเภทที่ 2 ส่วนประเภทที่ 3 เป็นหีบลายจำหลักไม้จึงได้ชื่อว่า หีบจำหลัก ทำขึ้นในสมัยรัตนโกสินทร์เท่านั้น ในสมัยอยุธยานิยมทำหีบพระธรรมฝาตัดและฝาคุ่ม ส่วนในสมัยกรุงธนบุรีอาจจะมีการสร้างหีบพระธรรมขึ้นแต่ยังไม่มีปรากฏให้เราได้ศึกษากันเลย ในสมัยรัตนโกสินทร์นิยมสร้างตู้ไทยโบราณมากกว่าหีบพระธรรม