พิธีแรกดำนา เป็นพิธีกรรมเพื่อเลี้ยงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่นับถือให้ดูแลแม่โพสพ จะทำก่อนการปักดำข้าวกล้า ประมาณเดือนเก้าตามปีไทยหรือเดือนสิงหาคม ปีสากล ในที่นี้จะกล่าวถึงขั้นตอนและอุปกรณ์ในการประกอบพิธี มีดังนี้

ขั้นตอนการประกอบพิธีแรกดำ

เภอลานกระบือรรมก่อนดำนาเริ่มจากนำไม้ไผ่จำนวน ๔ อัน ตอกกับดินบริเวณหัวคันนา เป็นรูปสีเหลี่ยมทำเป็นเสาจากนั้นนำไม้ไผ่ขนาดเล็ก

(ทำคาน) จำนวน ๒ อันไปเสียบกับไม้ที่ใช้ทำเสา เสร็จแล้วนำกระแตะวางทับ ใช้ตอกมัดให้ติดกับคานและหัวเสา นำกระทง

ยำและดิน ๓ ก้อนไปวางบนกระแตะ จุดธูป เทียน เพื่อบอกกล่าวเจ้าที่เจ้าทางโดยอธิฐานว่า"ลูกทำเครื่องเซ็นไหว้มาขอขมา ขอให้ข้าวที่ปลูกเจริญงอกงามดี ไม่มีโรคภัย" นำต้นกล้าลงไปปักดำจำนวน ๓ จับ เป็นเสร็จพิธี

อุปกรณ์ในการประกอบพิธี มีดังนี้

๑. ไม้ไผ่สานลักษณะเป็นต้นข้าวและเป็นรวงข้าว จำนวน ๓ รวง ระหว่างกลางต้นข้าว

นำไม้ไผ่สานเป็นลายขัดรูปห้าเหลี่ยมเรียกว่า ตะเหล๋ว มัดติดไว้

๒. ไม้ไผ่สานเป็นกระแตะรูปสี่เหลี่ยมจัตตุรัส ขนาด ๑๒ นิ้ว จำนวน ๑ อัน

๓. ไม้ไผ่ผ่าซีกเหลวขนาดเท่าหัวแม่มือ ยาวประมาณ ๑๘ นิ้ว จำนวน ๔ อันผ่าหัวใช้สำหรับทำเสา ไม้ไผ่เหลวขนาดเล็กกว่า

ที่ใช้สำเสาสำหรับทำคาน จำนวน ๒ อัน และตอกสำหรับไว้มัด จำนวน ๒ เส้น

๔. หมาก จำนวน ๓ คำ (ประกอบด้วยใบพลู ปูน หมาก เปลือกขยัน) และยาเส้นปั้นเป็นก้อน สำหรับสีฟัน

๕. กระทงใบตองเป็นรูปสี่เหลี่ยม สำหรับใส่ข้าวสุกปั้นก้อนและยำ (ประกอบด้วยมะเขือ ปลาย่าง น้ำตาล น้ำปลา

มะนาว ปรุงรส)

๖. เทียน ๑ ดอก ธูป ๓ ดอก และดิน ๓ ก้อน

๗. ต้นกล้า จำนวน ๑ กำ