พื้นเพชาวบ้านดอนยานางเป็นเผ่าไทโย้ย

คนรุ่นปู่ย่าตายายเดิมอาศัยอยู่ที่บ้านหนองขุ่น ซึ่งห่างจากบ้านดอนยานางไปทางทิศตะวันตกประมาณ 3กิโลเมตร ด้วยเหตุที่ชาวบ้านหนองขุ่นส่วนหนึ่งได้ขยายที่ทำนาไปทางทิศตะวันออกห้วยขี้หมู พอถึงฤดูทำนาก่อให้เกิดความยากลำบากในการสัญจรไปมาระหว่างที่นากับหมู่บ้าน ด้วยเหตุนี้ได้มีผู้เฒ่าผู้แก่ท่านหนึ่งชื่อ ปู่มหาดอนวงศ์ ได้เป็นผู้ชักชวนเพื่อนบ้านที่มีที่นาอยู่ทางฝั่งตะวันออกของห้วยขี้หมู ประมาณ 10 ครัวเรือน ย้ายออกมาตั้งบ้านใหม่ที่ดอนที่มีเถาหญ้านาง ซึ่งคนอิสานเรียกว่า “หญ้านาง ”

ขึ้นอยู่มากมาย ด้วยเหตุนี้จึงพร้อมใจตั้งชื่อหมู่บ้านใหม่นี้ว่า “ดอนยานาง ” ซึ่งปีที่ตั้งหมู่บ้านนั้นตรงกับปี พ.ศ. 2444 ต่อมามีผู้อพยพจากบ้านกุดแค

บึงทวาย อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร ซึ่งเป็นชนเผ่าภูไท มาตั้งบ้านเรือนเพิ่มอีกประมาณ 10 ครัวเรือน และบ้านดอนยานางมีผู้อาศัยเพิ่มขึ้นตามลำดับและมีคนอยู่ด้วยกันสองเผ่า มีเผ่าไทโย้ย และเผ่าภูไท จนถึงทุกวันนี้

ลักษณะภูมิประเทศ

บ้านดอนยานาง ตั้งอยู่บนที่ราบลุ่ม ดินร่วนเหมาะแก่การเพาะปลูก โดยปกติมี 3 ฤดู ได้แก่ ฤดูร้อน ฤดูหนาวและฤดูฝน ปริมาณน้ำฝนตกแต่ละปีอยู่ในเกณฑ์ดี

สภาพทางเศรษฐกิจ

- รายได้เฉลี่ย 56,978 บาท/คน/ปี

- ครัวเรือนมีการออม 94.66 %

- ชาวบ้านส่วนใหญ่ทำนา 3,249 ไร่ คิดเป็น

99.75%ของพื้นที่การเกษตรทั้งหมด

- ผลผลิตของชุมชน ได้แก่ ข้าว ผ้าทอมือ

- ประชาชนมีไฟฟ้าใช้ทุกครัวเรือน

สภาพทางสังคม

- บ้านเรือนมีความมั่นคงถาวร เป็นระเบียบถูกสุขลักษณะ ครอบครัวอบอุ่น

- ครัวเรือนส่วนใหญ่เป็นสมาชิกกลุ่ม

- เด็กและเยาวชนได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐาน

ทุกคน

- คนอายุ 15 - 60 ปี อ่านออกเขียนได้ทุกคน

ประเพณี มีประเพณีเหมือนชาวอิสานทั่วไป

ได้แก่ บุญขึ้นปีใหม่ บุญสงกรานต์ บุญประทายข้าวเปลือก บุญเข้าพรรษา บุญข้าวสาก บุญข้าวประดับดิน บุญออกพรรษา บุญกฐิน ซึ่งยังปฏิบัติ

อยู่อย่างต่อเนื่อง

อาชีพ ชาวบ้านกลางประกอบอาชีพทางการเกษตรเป็นส่วนใหญ่ ได้แก่ ทำนา เลี้ยงสัตว์ศาสนา ชาวบ้านนับถือศาสนาพุทธ 100 %มีวัดศรีบุญเรือง เป็นที่รวมจิตใจของคนในหมู่บ้านและมีโรงเรียนบ้านดอนยานางเป็นสถานศึกษาให้ความรู้แก่เด็กและเยาวชน

ลักษณะทั่วไป

- เนื้อที่ทั้งหมด 4,460 ไร่ พื้นที่ทำการเกษตร 3,257 ไร่

- จำนวนครัวเรือน 131 ครัวเรือน

- ประชากร 348 คน เป็นชาย 177 คน

เป็นหญิง 171 คน

ผลิตภัณฑ์ของชุมชน

ชาวบ้านดอนยานาง จะรวมตัวกันเป็นกลุ่มเพื่อจัดทำผลิตภัณฑ์ชุมชน ที่เด่นๆ ได้แก่

1) กลุ่มทอผ้า มีกิจกรรมการทอผ้าฝ้าย

การเดินทางเข้าหมู่บ้าน จากจังหวัดสกลนคร-อำเภอวานรนิวาส ระยะทาง 78 กม. จากอำเภอวานรนิวาสถึงหมู่บ้านหนองนาหาร ระยะทาง 15 กม.

วิเคราะห์หมู่บ้าน บ้านดอนยานาง เป็นหมู่บ้านขนาดใหญ่ มีผู้นำเข้มแข็ง ประชาชนมีความสามัคคี มีกิจกรรมของทางราชการเกือบทุกหน่วยงาน พื้นที่ของหมู่บ้านมีความอุดมสมบูรณ์ เหมาะเป็นแหล่งเพาะปลูกพืช และเลี้ยงสัตว์ สำหรับผลิตอาหารปลอดสารพิษ