เมื่อปี พ.ศ. 2531พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชกระแสให้ นายสุเมธ ตันติเวชกุล นายมนูญ มุกข์ประดิษฐ์ และนายพิมลศักดิ์ สุวรรณทัต กรรมการมูลนิธิชัยพัฒนา พิจารณาจัดซื้อที่ดินที่ติดกับวัดมงคล ตำบลห้วยบง อำเภอเมือง (ปัจจุบันเป็นพื้นที่ของอำเภอเฉลิมพระเกียรติ) จังหวัดสระบุรี โดยต่อมาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามจากวัดมงคล เป็นวัดมงคลชัยพัฒนา เมื่อวันที่ 3 ตุลาคม 2535 เป็นต้นมา และจากนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานดำริให้ทำการทดลอง "ทฤษฎีใหม่" ขึ้นที่ วัดมงคลชัยพัฒนา อำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสระบุรี ด้วยหลักการง่ายๆ ให้เป็นแนวทางปฏิบัติ โดยเริ่มจากสภาพความจริงที่ว่าราษฎร หนึ่งครอบครัวมีที่ดินประมาณ 10 - 15 ไร่ จะสามารถมีน้ำใช้เพื่อการเกษตรอย่างเพียงพอตลอดปี และใช้น้ำกับที่ดินที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์สูงสุด เพื่อให้มีกินแบบตามอัตภาพ คือ ไม่ได้รวยมากแต่พอกิน ไม่อดอยาก มีการแบ่งที่ดินที่ถือครองออกเป็นสัดส่วน ดังนี้ ส่วนที่หนึ่ง คือร้อยละ 30 ของพื้นที่สำหรับขุดสระ ส่วนที่สอง คือ ร้อยละ 60 ของพื้นที่สำหรับทำนาปลูกข้าว และปลูกพืชไร่ทำสวน และส่วนที่สาม คือ ร้อยละ 10 ของพื้นที่สำหรับเป็นที่บริการ เช่น ทางเดิน ที่อยู่อาศัย หรืออื่นๆ

โครงการพัฒนาพื้นที่บริเวณวัดมงคลชัยพัฒนา อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดสระบุรี เป็นจุดกำเนิดของเกษตรทฤษฎีใหม่ แห่งแรกของประเทศไทย มีการดำเนินงานเป็นศูนย์สาธิตการดำเนินเกษตรทฤษฎีใหม่อย่างเป็นรูปธรรม สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้จริงในพื้นที่ของราษฎรและเกษตรกรโดยทั่วไป สามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ผู้สนใจสามารถติดต่อเพื่อขอเข้าดูงานโครงการพัฒนาพื้นที่บริเวณวัดมงคลชัยพัฒนา อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดสระบุรี ได้ที่ศูนย์บริการด้านพืชและปัจจัยการผลิตลพบุรี โทร 036-499-180-1 หรือที่สำนักงานมูลนิธิชัยพัฒนา โทร 02-282-4425-7 ต่อ 120-121 ในวัน เวลา ราชการ