รายละเอียด

แหเป็นเครื่องมือที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายตามหมู่บ้านชาวประมงโดยทั่วไป ทั้งในน่านน้ำเค็มและน้ำจืด แหทุกชนิดมีลักษณะเหมือนกัน เมื่อแผ่ออกจะเป็นรูปวงกลม ขอบตีนแหจะมีโซ่ทำด้วยเหล็กหรือตะกั่วขนาดความหนา 2 มม. เพื่อใช้ถ่วงแกให้จมตัวได้เร็ว วิธีการผูกโซ่ที่ตีนแห มีทั้งแบบที่เรียกว่า ทบเพลา และแบบไม่ทบเพลา การผูกแบบทบเพลาจะทำให้ตีนแหเป็นกระเปาะเล็ก ๆ ตามแนวตีนแหทำให้สัตว์น้ำหลุดจากตีนแหได้ยกเว้น ขณะฉุดแหขึ้นมา ขนาดของแหเส้นรอบวง 10 - 28 ม. ขนาดตาอวนขึ้นอยู่กับสัตว์น้ำเป้าหมาย ถ้าเป็นแหกุ้ง จะมีขนาดตา 20 - 25 มม. แหปลาตัวเล็กใช้ขนาดตา 30 - 35 มม. และแหปลาใหญ่จะมีขนาด 25 - 30 มม. ความสูงหรือรัศมีของแหขนาดเล็กทั่วไป ประมาณ 1.70 - 4.50 ม. โดยแหปลาใหญ่จะมีขนาดใหญ่สุด ในการทำการประมง แหปลาปลาเล็กและแหกุ้ง ส่วนใหญ่ใช้ในเวลากลางวัน เพราะมองเห็นสัตว์น้ำได้ง่าย แหล่งประมงน้ำลึก .50 - 1.50 ม. ซึ่งอยู่ติดริมคลอง แม่น้ำโขง ชายหาดทราย หรือท่าเทียบเรือ โดยหาฝูงปลาให้พบก่อนจึงเหวี่ยงแหลงไปครอบ การทอดแหรับกุ้งบางครั้งต้องทอดแบบเดาสุ่มส่วน แหเป็นอุปกรณ์ที่สำคัญอย่างหนึ่งของชาวประมง และแหที่ใช้มักไม่คงทน จะชำรุดและต้องซ่อมเสมอ จากการศึกษาพบว่าชาวบ้านที่สานแหจะเพิ่มความเหนียวของแหโดยการนำเปลือกของต้นประดู่ , ใบกระโดน ,ใบบก ไปต้มและสกัดเอาน้ำแล้วเอาแหแช่ลงไปในน้ำ ซึ่งมีผลให้เชือกที่ทำแหเหนียวทนทานขึ้น ด้วยเหตุนี้จึงได้ศึกษาโดยใช้ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ในการศึกษาเพื่อเพิ่มความเหนียวให้แก่แห พบว่าการแช่แหลงไปในสารละลายที่ได้จากเปลือกประดู่ จะมีความเหนียวมากกว่าได้จากเปลือกผลมังคุด และผลหมาก

วิธีการสานแห

วัสดุ

1. ด้ายในล่อนเบอร์ 100

2. ลูกแห

3. ใบกระโดน,ใบบก,เปลือกดู่

4. เลือดหมู/วัว/ควาย

อุปกรณ์ กิม หรือ จีม ปาน เชือก ด้าย

1. กิม หรือ จีม

เป็นอุปกรณ์ในการสานใช้กรอด้ายคล้ายกระสวยทอผ้า มีลักษณะเป็นไม้ไผ่เหลาให้แบนหนาประมาณ3 - 4มิลลิเมตร กว้าง 1นิ้ว ยาว 8นิ้ว หัวแหลมมนประมาณ 1ใน 3ส่วนของความยาว เจาะทะลุยาวตามส่วนหนึ่งในสามมีเดือยตรงกลาง ส่วนท้ายใช้มีดควงให้เป็นตัวยู

2. ปาน หรือ ไม้แบบ

มีลักษณะเป็นไม้ไผ่เหลาให้แบนคล้ายไม้บรรทัดยาว3-6นิ้ว หนาประมาณ2-3มิลลิเมตร ส่วนความกว้าง ขึ้นอยู่กับตาของแหที่ต้องการ (ตาแหขึ้นอยู่กับขนาดตัวปลาที่เราต้องการ เช่น แหตาถี่ใช้สำหรับจับปลาที่มีขนาดเล็ก แหที่มีตาห่างใช้จับปลาขนาดใหญ่

ขั้นตอน/วิธีการสาน

1.จุดเริ่มต้นในการสาน คือ การถักจอม ลักษณะของจอมมีบ่วงไว้สำหรับห้อยแขวนระหว่างสาน

2.สานแข/ตัวขยาย สานเรื่อยๆ ให้มีความยาวประมาณ 3เมตร (หรือตามความต้องการ)

3. ทำแห่งสำหรับผูกเพลาปล่อยตาลงอีกประมาณ 50 เซนติเมตร

4. นำโซ่หรือลูกตะกั่วหรือลูกแหมาสานต่อจากด้าย

5. ย้อมแห

วิธีการ/ วิธีย้อมแห

นำใบกระโดน,ใบบก ตำให้ละเอียดแล้วคั้นเอาแต่น้ำ ผสมน้ำที่คั้นได้กับเลือด (เลือดหมู หรือ เลือดวัว/ควาย)นำแหมามาคลุกจนชุ่มเปียก ประมาณ ๒ - ๓ ชั่วโมง นำแหออกตากแดดจนแห้ง ถ้ามีเวลาก็อาจนำมานึ่งด้วยเพื่อความคงทนใช้งานได้นาน