สวนรุกขชาติ 100 ปี กรมป่าไม้ (ปากปวน) ได้จัดตั้งตามนโยบายกรมป่าไม้ ในการจัดสร้างสวนรุกขชาติ 100 ปี กรมป่าไม้ ตามจังหวัดต่างๆ อันเป็นกิจกรรมหนึ่งในการจัดงานวันสถาปนา กรมป่าไม้ครบรอบ 100 ปี ใน พ.ศ. 2539 และสืบเนื่องจากการไปตรวจราชการของอธิบดีกรมป่าไม้ (นายผ่อง เล่งอี้) พร้อมด้วยป่าไม้เขตอุดรธานี (นายสนั่นศิริวัฒนกาญจน์) ในท้องที่จังหวัดเลย เมื่อวันที่ 2 มกราคม 2537 ได้ให้ความเห็นชอบจัดตั้งสวนป่าปากปวน บ้านปากปวน อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย ซึ่งเป็นสวนป่าของกรมป่าไม้ ปลูกตั้งแต่ปี พ.ศ. 2498 ให้เป็น สวนรุกขชาติ 100 ปี กรมป่าไม้

ประกอบกับสวนรุกขชาติฯ แห่งนี้เป็นพื้นที่ป่าสมบูรณ์ที่อยู่ใกล้แหล่งชุมชนและทางคมนาคมสะดวกเหมาะอย่างยิ่งที่ให้เยาวชนและประชาชนทั่วไปได้ใช้ประโยชน์เป็นแหล่งศึกษาสภาพป่าธรรมชาติที่แท้จริง ในด้านพรรณไม้ ความหลากหลายทางชีวภาพ ตลอดจนเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของประชาชนโดยทั่วไป


ตั้งอยู่ในท้องที่ปากปวน ตำบลปากปวน อำเภอวังสะพุง จังหวัดเลย ประมาณเส้นรุ้ง (Latitude) ที่ 17.21 และเส้นแวง (Longtitude) ที่ 101.45 อยู่ติดทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 21 สายขอนแก่น ห่างจากจังหวัดเลยไปทางอำเภอวังสะพึงประมาณ 16 กิโลเมตร มีเนื้อที่ประมาณ 650 ไร่ มีอาณาเขตติดต่อ ดังนี้

ทิศเหนือ จดโรงเรียนบ้านปากปวน
ทิศใต้ จดที่เก็บวัสดุแขวงการทางเลย
ทิศตะวันออก จดทางหลวงแผ่นดินสายขอนแก่น-เลย
ทิศตะวันตก จดพื้นที่มีการครอบครอง

วัตถุประสงค์ในการจัดตั้ง
- เพื่อจัดตั้งสวนรุกขชาติ 100 ปี กรมป่าไม้ พัฒนาปรับปรุงให้ได้มาตรฐานสากล
- เพื่อเป็นสวนรุกขชาติมาตรฐานเป็นที่รวบรวมพันธุ์พืชต่างๆ ทั้งในและนอกถิ่นเดิม เป็นการอนุรักษณ์ป่าไม้อีกทางหนึ่ง
- เป็นสถานที่รวบรวมพันธุ์พืชตามโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชภายในประเทศ โดยแยกเป็นไม้มีค่าทางเศรษฐกิจไม้สมุนไพรไม้มีค่าหายากใกล้สูญพันธ์
- เป็นพื้นที่รักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมและสถานที่ศึกษา พักผ่อนหย่อนใจของคนทั่วไป โดยทำการติดป้ายชื่อต้นไม้ทั้งชื่อไทยและชื่อวิทยาศาสตร์ จัดทำถนนทางเดินเท้าภายใน ทำสวนหย่อม ปลูกไม้ดอกไม้ประดับ และเป็นที่ศึกษาและเข้าค่ายพักแรมแก่นักเรียน นักศึกษาที่สนใจในทรัพยากรธรรมชาติด้านป่าไม้