เครื่องมือการจัดเก็บข้อมูล 13 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ชื่อ ตะลุ๊ม (หลองข้าว) ประเภทและลักษณะ หลองข้าว หรือ ตะลุ๊ม(ภาษาไทยพวน) เป็นยุ้งฉางสำหรับเก็บข้าว มีลักษณะกลมทรงกระบอกมีก้นคล้ายกับกระบุงแต่ขนาดใหญ่กว่ามาก ความสูงประมาณ 1.50 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1 เมตร สานด้วยไม้ไผ่ ประวัติความเป็นมา การเก็บรักษาข้าว สามารถทำได้หลายแบบ ทั้งนี้ก็ต้องขึ้นอยู่กับแต่ละท้องถิ่นด้วย อย่างภาคใต้จะไม่มีการนวดข้าวก่อนนำเข้าเก็บไว้ที่โรงเรือน แต่หากต้องการนำข้าวมากินหรือขายจึงนำเอาข้าวออกมานวด ซึ่งชาวนาภาคใต้จะจัดเก็บข้าวเปลือกที่ได้จากการเก็บเกี่ยวในรูปของข้าว เลียง โดยจะจัดเลียงข้าวซ้อนกันอย่างมีระเบียบเป็นลอม เรียกว่า “ลอมข้าว” ไว้บนโรงเรือนที่สร้างไว้สำหรับเก็บข้าวเลียงโดยเฉพาะ เรียกว่า “เรินข้าว” ส่วนการเก็บรักษา ข้าวเปลือกของทางภาคอื่นๆ จะมีการเก็บคล้ายๆ กัน คือ จะต้องทำการนวดเสียก่อนแล้วต้องทำความสะอาดข้าวเพื่อแยกสิ่งเจือปนต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น หิน ดิน ทรายหรือเมล็ดข้าวที่ลีบออกจากเมล็ดข้าวเปลือก เพราะสิ่งเหล่านี้จะเป็นตัวนำพวกแมลงหรือหนูเข้ามาทำลายเกิดความเสียหายแก่ ข้าวเปลือกได้ หลังจากนั้นจะทำการขนย้ายไปเก็บไว้ในยุ้งข้าว ฉางข้าว หรือ ที่ชาวนาภาคเหนือ เรียกว่า “หลองข้าว” ภาคอีสานเรียก “เล้าข้าว” ความเชื่อที่เกี่ยวข้อง - วัสดุที่ใช้ ไม้ไผ่สาน วิธีทำ ข้าวเหล่านี้จะต้องเก็บไว้เป็นอย่างดี โดยรักษาให้ข้าวนั้นมีคุณภาพอยู่เสมอ และไม่สูญเสียความงอก ยุ้ง ฉางที่ทำการเก็บข้าวจะต้องมีอากาศถ่ายเทได้สะดวก เพื่อจะได้ระบายความชื้นและความร้อนออกไปได้ นอกจากนี้หลังคาของยุ้งจะต้องไม่รั่ว และสามารถกันน้ำฝนไม่ให้หยดลงไปในยุ้งได้ ก่อนเอาข้าวขึ้นไปเก็บไว้ในยุ้งฉางควรปัดกวาดแล้วพ่นด้วยยาป้องกันแมลงศัตรู ข้าวเสียก่อน บทบาทและหน้าที่ ความสำคัญในอดีต - วิธีการเรียนการสอน - ประโยชน์ของภูมิปัญญา เป็นการเก็บข้าวไว้เพื่อบริโภคและแบ่งขายเมื่อข้าวมีราคาสูง และอีกส่วนหนึ่งชาวนาจะแบ่งไว้เพื่อทำพันธุ์ สถานที่ ภายในบริเวณพิพิธภัณฑ์ผ้าทองคำ เลขที่ 477 หมู่ที่ 2 บ้านหาดเสี้ยว ตำบลหาดเสี้ยว อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย