เม็ก เป็นพืชสมุนไพรที่มีอยู่ในท้องถิ่นของบ้านค่ายเสรี ตำบลไชยวาน อำเภอไชยวาน อุดรธานี เม็ก มีชื่ออื่นเรียกแตกต่างกันไปตามท้องถิ่น เช่น เสม็ดชุน ไคร้เม็ด ยีมือแล เสม็ด เสม็ดเขา เสม็ดแดง เหม็ดชุน และ ขะเม็ก เป็นต้น เป็นไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก พบในป่าดิบแล้ง เป็นพืชที่เจริญเติบโตได้ดีในบริเวณหนองน้ำ ริมห้วย และสามารถทนแล้งได้ดี ลำต้นสีแดงอมน้ำตาล ใบอ่อนสีน้ำตาลและชมพู ใบแก่สีเขียวเข้มเป็นมัน มีรสฝาดอมเปรี้ยว ยอดอ่อนมีสรรพคุณทางยา แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ แน่น จุกเสียดในท้อง น้ำมันจากใบ มีกลิ่นคล้ายการบูร เรียกว่า “น้ำมันเขียว” ใช้นวดแก้เคล็ด เมื่อย ปวดบวม แก้หมัด เหา ชุบสำลีอุดฟันแก้ปวดฟัน กินเป็นยาขับเสมหะ แก้หลอดลมอักเสบ ขับลม กินมากเป็นยาขับพยาธิ ผักเม็กเป็นอาหารพื้นบ้านของคนไทยมาเป็นเวลาช้านาน ส่วนที่ใช้เป็นอาหารคือใบอ่อนและยอดอ่อน รับประทานเป็นผักสดกับน้ำพริก อ่อมปูนา กุ้งเต้น แกงเผ็ด ลาบ ยำ ขนมจีน หรือนำมาปรุงกับ ปลาร้า มะนาว ข้าวคั่ว หอมแดง พริก ฯลฯ คลุกเคล้าให้เข้ากัน เรียกว่า ซุบผักเม็ก ปัจจุบันก็ยังคงสืบทอดภูมิปัญญาการนำผักเม็กมาปรุงอาหารอยู่ นับได้ว่าเม็กเป็นผักสมุนไพรพื้นบ้านที่อยู่ในวัฒนธรรมอาหารของคนไทยมาเป็นเวลาช้านาน