ประวัติพระธาตุบุญนาค

ตั้งอยู่ภายในบริเวณวัดปรางค์ ตำบลปัว อำเภอปัว จังหวัดน่านไม่ปรากฎหลักฐานปีที่เริ่มสร้างแน่ชัด จากรูปแบบ สันนิษฐานว่าคงจะสร้างขึ้นระหว่างปลายพุทธศตวรรษที่ 22 - 23 โดยประมาณ มีความเชื่อกันว่ามีพระธาตุบรรจุอยู่ในพระเจดีย์ เจดีย์สร้างเป็นลักษณะทรงระฆังแบบพิเศษ ส่วนฐานเป็นชั้นหน้ากระดานใหญ่รองรับชั้นหน้ากระดานเล็กๆ เรียงซ้อนลดหลั่นกัน 3 ชั้น ถัดไปเป็นฐานบัวลูกแก้วย่อเก็จรับองค์ระฆัง ซึ่งมีลักษณะคล้ายรูปพุ่ม ตอนบนสุดทำเป็นปล้องไฉนและปลียอด (เข้าใจว่าคงซ่อมใหม่ในชั้นหลัง) สัดส่วนของฐานและรูปทรงอาจได้รับอิทธิพลมาจากเจดีย์ธาตุหมากโม วัดวิชุนราช เมืองหลวงพระบาง ของศิลปะลาว อายุราวกลางพุทธศตวรรษที่ 21 แต่ได้ดัดแปลงรูปแบบโดยเพิ่มชั้นหน้ากระดานสี่เหลี่ยมเตี้ยๆ ซ้อนกันสามชั้นแทนบัวถลา ย่อเก็จบนฐานลูกแก้วตามแบบเจดีย์ศิลปะล้านนา และเพิ่มปล้องไฉนกับปลียอดขึ้นมาอีกส่วนหนึ่ง แสดงถึงพัฒนาการทางรูปแบบที่เปลี่ยนแปลงไปในระยะหลัง พระธาตุบุญนาคนี้ กรมศิลปากร ได้ประกาศขึ้นทะเบียนและกำหนดขอบเขตเป็นโบราณสถานไว้แล้ว