ตั้งตุ่นเป็นพี่น้องฝาแฝดกับพืชหอมที่คนภาคกลางรู้จักดีคือ “ชะลูด” ถ้าไม่ออกดอกก็ยากที่แยกได้ว่าต้นไหนเป็นตั้งตุ่นต้นไหนเป็นชะลูด คนอิสานเรียกเจ้าไม้เถาหอมนี้ว่า “ตั้งตุ่น” ชื่อตั้งตุ่นออกจะแปลกสำหรับคนภาคอื่นแต่ในบรรดาหมอยาอิสานจะเป็นที่รู้จักกันดี เพราะในใบลานเก่าๆ ของอิสานก็มีชื่อสมุนไพรต้นนี้อยู่

ตั้งตุ่นอยู่ในวิถีชีวิตของคนอิสานในอดีต เพราะคนอิสานชอบไปวัดทำบุญ สิ่งที่จะขาดเสียไม่ได้คือเครื่องหอมที่ใช้บูชาพระ ตั้งตุ่นเป็นส่วนประกอบที่สำคัญในการทำธูป โดยจะลอกเอากาบด้านมาผึ่งแดดให้แห้ง นำมาป่นให้ละเอียด ผสมกับเปลือกต้นบง (มียางเหนียว) ที่ตากแห้งป่นให้ละเอียดแล้วเช่นกัน แล้วนำก้านธูปมาคลุกจะได้ธูปหอมบูชาพระ นอกจากนั้นยังมีการนำเอาเปลือกด้านในที่ตากแห้งแล้วของตั้งตุ่นไปอบเสื้อผ้าให้มีกลิ่นหอม นำไปเคี่ยวกับน้ำกะทิทำเป็นยาดม หรือนำไปผสมใส่ในเครื่องหอมอื่นๆเช่นเดียวกันกับชะลูดที่ใช้ในการใช้ได้ทั้งสด และแห้ง นำมาอบผ้า ให้กลิ่นหอมจรุงใจที่ติดทนนานหรือแต่งกลิ่นแป้งร่ำ น้ำอบ น้ำปรุง ดอกของทั้งตั้งตุ่นและชะลูดแม้จะมีขนาดเล็กแต่ก็หอมชื่นใจและใช้เป็นส่วนผสมของเครื่องหอมเช่นกัน

ตั้งตุ่นยังเป็นยาบำรุงที่ดีโดยเฉพาะสำหรับผู้หญิง ซึ่งได้รับคำยืนยันจากพ่อหมอและแม่หมอยาเมืองเลย เพียงแต่นำเถาไปต้มกินเท่านั้น ผู้หญิงจะเปล่งปลั่งมีน้ำมีนวล ขึ้นมาทันตาเห็น ตั้งตุ่นยังรักษาอาการตกขาวในผู้หญิง ซึ่งอาจเป็นเพราะชะลูดบำรุงร่างกายให้แข็งแรง นอกจากนี้ตั้งตุ่นอาการปวดประจำเดือนหรือการปวดท้องโดยทั่วไป ท้องอืดแน่นมีลมในท้อง อาการอ่อนเพลีย หงุดหงิด จะหายเป็นปลิดทิ้งถ้าได้กินยาต้มจากรากหรือเถาของตั้งตุ่น ตั้งตุ่นยังเป็นสมุนไพรที่ดีในการเป็นยาแก้ไข้ แก้เหน็บชา ยาขับลม แก้ปวดเมื่อยจากการทำงานหนัก แก้กษัยเส้นหรือยาบำรุงร่างกาย สามารถใช้ตั้งตุ่นต้มกินอย่างเดียวหรือต้มรวมกับสมุนไพรอื่นก็ได้

สรรพคุณด้านยาไทย

ราก : ใช้เข้าเครื่องยาแก้ลม ขับเสมหะ และแก้ไข้

เปลือกต้น : บำรุงกำลัง

ใบและผล : ใช้แก้ไข้ แก้ปวดมวนท้อง ขับลม โดยการเก็บใบ ควรเก็บพร้อมกันในช่วงที่ดอกกำลังบาน เลือกเก็บใบที่ไม่แก่หรืออ่อนเกินไป และเก็บในวันที่มีแสงแดดจ้า แต่ไม่ควรเก็บในช่วงบ่าย

ดอก : รักษาอาการไข้เพ้อคลั่ง แก้สะอึก การเก็บดอกควรเริ่มเก็บเมื่อดอกเริ่มบานหรือเริ่มมีกลิ่นหอมอ่อนๆ

เนื้อไม้ : บำรุงหัวใจ แก้ลม ขับลม

เถา : มีกลิ่นหอมชุ่มชื่น ใช้ผสมทำธูป ทำน้ำอบไทย นำไปอบเสื้อผ้าให้มีกลิ่นหอม และอบเครื่องหอมอื่นๆ หรือใช้ในการแต่งกลิ่นยาสูบ

สรรพคุณด้านสุคนธบำบัด

​มีกลิ่นสดชื่น อบอุ่น และซ่อนกลิ่นของเปลือกไม้ไว้ด้วยมี Saponin และ coumarin ช่วยคลายกล้ามเนื้อเรียบของลำไส้และมดลูก บรรเทาอาการหวัด คัดจมูก