แม่สี บุญคันสุนี เป็นผู้มีภูมิปัญญาท้องถิ่นในด้านการทำพานบายศรีสู่ขวัญ

การทำพานบายศรี

งานประดิษฐ์บายศรี เป็นงานประดิษฐ์ที่ตกทอดกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิตแบบไทยเป็นงานที่มีความประณีต มีความงามและมีคุณค่าทางศิลปะ มีความเป็นเอกลักษณ์ของชาติไทย เป็นมรดกที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ เป็นการนำวัสดุธรรมชาติที่มีในท้องถิ่นมาประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับประเพณีและวัฒนธรรมท้องถิ่นได้อย่างคุ้มค่ามากที่สุด ผู้ที่มีความสามารถในการประดิษฐ์บายศรีได้ถือว่าเป็นปราชญ์ของท้องถิ่น ซึ่งก่อให้เกิดความภูมิใจในวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ประจำชาติไทย

วิธีทำ

เช็ดใบตองให้สะอาดและฉีกใบตองดังนี้

• ทำกรวย ฉีกกว้าง 10 นิ้ว จำนวน 2 แผ่น
• เกล็ดประกอบกรวย ฉีกกว้าง2 ½ นิ้ว จำนวน 15 แผ่น
• ทำนมสาวปิดเกล็ดกรวย ฉีกกว้าง ½ นิ้ว จำนวน 4 เส้น
• ตัวยอดบายศรี ฉีกกว้าง 5 นิ้ว จำนวน 2 แผ่น
• ตัวลูก ฉีกกว้าง 2 ½ นิ้ว จำนวน 90 แผ่น
• ผ้านุ่ง ฉีกกว้าง 2 ½ นิ้ว จำนวน 80 แผ่น
• ตัวบายศรีพญานาค ฉีกกว้าง 2 ½ นิ้ว จำนวน 80 แผ่น

1.การม้วนกรวยนำใบตอง 2 แผ่นที่ฉีกไว้มาประกบกันให้ทางปลายอ่อน
ทั้ง 2 แผ่นสลับกัน แล้วม้วนให้เป็นกรวย ให้ปลายอ่อนอยู่ข้างนอก ตัดปาก
กรวยให้เรียบ ความสูงจากยอดประมาณ 10 นิ้ว เส้นผ่านศูนย์กลาง 6 นิ้ว

2.การพับผ้านุ่งมีทั้งหมด 80 แผ่น พับผ้านุ่งโดยพับริมทั้ง 2 ข้าง ให้ชิดกับยอดแหลม นำผ้านุ่งที่พับไว้มาห่อตัวบายศรี 3 นิ้ว โดยให้ยอดเท่ากันทั้ง 2 ข้าง

3.การเข้าตัวบายศรีมีทั้งหมด 10 ตัว โดยมือซ้ายจับริมบนตอนกลาง มือขวาม้วนทางด้านแข็งไว้ข้างใน ม้วนให้เรียวเล็กพอประมาณ

4. นำบายศรีทุกตัวล้างด้วยน้ำผสมน้ำมันมะกอกเพื่อให้ใบตองสีเขียวสด

5.การเตรียมพานบายศรีตัดแผ่นโฟมให้เป็นทรงกลมขนาดเท่ากับพานและขนาดเล็กลงเป็นชั้นๆ นิยมทำ 3 ชั้น 5 ชั้น ห่อด้วบตอง ใช้ไม้แหลมเสียบตรงกลางยึดติดกันเป็นชั้นๆ.

6. วางกรวยบายศรีตรงกลางฐานชั้นแรกยึดด้วยเข็มหมุดหรือไม้กลัด ยอดบายศรีตกแต่งด้วยดอกไม้ เทียนยาว 1 คู่ เกล็ดกรวยใช้ดอกพุดเสียบ นำตัวบายศรี 5 ตัววางฐานชั้นที่สองหันตัวลูกออกข้างนอก ใช้ไม้แหลมแทงยึดตัวบายศรีกับฐาน นำตัวแมงดาวางสับหว่างบายศรีทั้ง 5 ตัวให้หางแมงดาหันขึ้น