เรือผีหลอก
เป็นเรือที่สร้างขึ้นเป็นเครื่องมือในการจับสัตว์น้ำ เรือผีหลอกสร้างขึ้นจากไม้กระดานต่อกันเป็นลำเรือยาวประมาณ 8-10 เมตร ท้ายเรือกว้างกว่าหัวเรือปกติท้ายเรือจะกว้างประมาณ 60-80 เซนติเมตร กลางเรือกว้างประมาณ 60 เซนติเมตร ด้านหนึ่งของเรือจะต่อเป็นตะแกรงที่ทำด้วยลวดตาข่ายยาวเกือบตลอดลำเรือสูงประมาณ 80 เซนติเมตร ตั้งทำมุมกับกาบเรือประมาณ 45 องศา (มุมแคบ) ส่วนอีกด้านหนึ่งของเรือต่อเป็นกระดานยาวตลอดลำเรือกระดานกว้างประมาณ 60 เซนติเมตร ทาด้วยสีขาว โดยใช้ไม้ที่มีน้ำหนักเบาทำมุม 135 องศา กับตัวเรือต่ำลงไปในน้ำ กระดานอาจแบ่งออกเป็น 2-3 ท่อน สามารถดึงขึ้นมาวางบนเรือได้ กลางลำเรือจะปกคลุมด้วยกิ่งไม้ตลอดลำเรือ ชาวประมงจะพายเรือผีหลอกไปตามแม่น้ำหรือลำคลองในเวลาน้ำแห้ง ชาวประมงพายเรือผีหลอกให้กระดานเรือขนานไปกับริมตลิ่ง ในเวลากลางคืนมีแสงสว่างจากท้องฟ้าหรือจากแสงจันทร์สะท้อนกับสีขาวของกระดานทำให้ปลาตกใจปลากระโดดออกไปทางกลางคลองหรือกลางแม่น้ำ เมื่อปลากระโดดขึ้นมาและชนกับตาข่ายที่ดักขวางไว้อีกข้างหนึ่งปลาล่วงลงไปในลำเรือตกลงไปอยู่ใต้กิ่งไม้ที่อยู่กลางลำเรือ ปลาไม่สามารถกระโดดออกจากเรือได้ สัตว์น้ำที่จับได้โดยเรือผีหลอกนี้ได้แก่ ปลาช่อน ปลาชะโด ปลากระสูบ ปลาตะเพียน รวมทั้งกุ้งก้ามกรามตาข่ายที่ขึงอยู่อีกด้านหนึ่งของเรือทำด้วยลวดตาข่ายหรืออวนที่มีขนาดถี่ห่างตามความต้องการของชาวประมง โดยปกติตาข่ายจะไม่ถี่จนเกินไปเพื่อเปิดโอกาสให้ปลาขนาดเล็กที่กระโดดหลุดลอดจากตาข่ายลงไปในน้ำอีกด้านหนึ่งได้ นับว่าเป็นการอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำอีกวิธีหนึ่ง เหล่านี้คือภูมิปัญญาของชาวบ้าน กระดานสีขาวกับตาข่ายจะอยู่ด้านใดของลำเรือขึ้นอยู่กับความถนัดของชาวประมงเจ้าของเรือ ถ้าชาวประมงพายเรือทางด้านซ้ายกระดานจะอยู่ทางด้านซ้ายเพราะขณะพายเรือชาวประมงจะใช้พายช่วยไล่ต้อนไม่ให้ปลาหลุดออกมาทางด้านท้ายเรือ พายของชาวประมงก็จะเป็นสีขาวเช่นกัน เรือผีหลอกบางลำชาวประมงใช้แจว แจวจะอยู่ฝั่งตรงข้ามกับกระดาน - ในวันตรุษจีนหรือวันสงกรานชาวประมง จะบูชาหัวเรือโดยการผูกด้วยผ้าสีและดอกไม้ปิดทอง บูชาด้วยธูปและเทียนและของเซ่นไหว้เป็นการรำลึกถึงภูมิปัญญาของบรรพบุรุษและบุญคุณของเรือผีหลอก ซึ่งเป็นเครื่องของชาวประมงที่แฝงไปด้วยภูมิปัญญาท้องถิ่นอย่างแท้จริง
- ไม่หลอกคนแต่มีไว้ใช้หลอกปลา ปลาผวาใช้ได้ดีในที่ตื้น ด้านหนึ่งเป็นกระดานขาวยาวสี่วา ใช้ลากลาไปในน้ำยามดึกดื่น อีกด้านหนึ่งเป็นแผงตะแคงยืน ยาวเป็นพื้นเป็นตาข่ายเกยกันไว้ พายเรือไปอย่างช้าช้าเวลาดึก ปลารู้สึกตื่นตระหนกและตกใจ จึงกระโดดโลดไปทั้งไกลใกล้ ปลาวัยใสโดดลุกลนชนตาข่าย เด้งตกลงตรงกลางเรือเชื่อหรือไม่ เพราะตกใจจึงโดดมาหาความตาย ปลาตัวเล็กโดสอดลอดตาข่าย พ้นความตายเพราะตัวเล็กยังเด็กเอย
- เหี้ยตัวใหญ่คลานจากป่ามาที่บ่อ ผ่านปากท่อมุ่งมาปลายังแอบ สี่ขาโก่งหัวส่ายปลายลิ้นแลบ ไอตัวแสบส่ายซ้ายขวาหมายังหลบ คลานลงบ่อมุดลงน้ำขย้ำเหยื่อ กินไม่เบื่อปลาเล็กใหญ่ทั้งไก่กบ กินกินกินตั้งแต่บ่ายจนใกล้พลบ เราจึงหลบเข้าพุ่มไม้หมายยิงปืน ยกปืนเล็งขึ้นไกหมายยิงหัว หากถูกตัวมันต้องตายไม่ได้ตื่น เราเป็นคนเขาเป็นสัตว์ให้ขัดขืน จึงเก็บปืนไม่ยิงเหี้ยกลัวเสียคน
แหล่งอ้างอิงข้อมูลพิพิธภัณฑ์มีชีวิต ค่ายวิทยาศาสตร์พื้นบ้าน - จัดทำขึ้นเพื่องานด้านอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทย โดย... พ.ต.อ.ไพฑูรย์ เพิ่มศิริวิศาล… หมู่ที่ 6 ต.ท่าไม้ อ.กระทุ่มแบน จ.สมุทรสาคร