พื้นดินถิ่นอิสาน มีความอุดมสมบูรณ์มีต้นกล้วยหลายสายพันธ์ต้องสอนให้ลูกหลานได้รู้จักต้นกล้วย อันไหนกินได้ กินไม่ได้ บางคนกินกล้วยแล้วจุกเสียดแน่นท้อง กล้วยที่ควรกินและกล้วยที่นำมาเลี้ยงทารก ตลอดจนการเก็บรักษากล้วยไว้กินนานๆ เช่น การทำกล้วยตาก กล้วยกวน กล้วยหยี กล้วยฉาบ และกล้วยทอด กล้์วยที่ควรรู้

๑.กล้วยนีออง หรือกล้วยน้ำหว้า เป็นกล้วยที่ใช้ประโยชน์ได้มากที่สุด ทำอาหารได้ทุกส่วนตั้งแต่ส่วนของผล ใบกล้วย ปลีกล้วย ต้นกล้วย นำมาเลี้ยงทารกก็ได้

๒.กล้วยตานี ต้นสูงใหญ่ ผลโต มีเมล็ด ชาวอิสานไม่นิยมปลูก เพราะสุกแล้วหาที่กินไม่ได้แม้จะมีรสหวาน นิยมกินผลดิบ

๓.กล้วยตีบ ผลมีลักษณะเป็นเหลี่ยม เล็กว่ากล้วยนีออง เล็กน้อย ผลจะติดกันแน่นจนเรียว่าตีบ คือติดกัน สุกมีรสหวานหอม คนไข้กินได้ เด็กออ่นก็กินได้ ต้องบดใส่ข้าวต้ม

๔.กล้วยพาโล ผลใหญ่มาก คนอิสานเห็นว่าถ้าใหญ่เกินไป เรียกว่าพาโล ถ้าต้นสมบูรณ์ผลจะหนักเป็นกิโล สุกมีรสหวาน หอม ผลหนึ่งกินได้หลายคน

๕.กล้วยหอมทอง ผลใหญ่ ยาวเป็นคืบ สุกจะผิวสีเหลืองทอง รสหวาน หอม กินมากจะเกิดแก๊สในกระเพาะ คนแก่กินมากไม่ได้ ท้องอืด

๖.กล้วยหอมเขียว (ดังภาพ) ลักษณะผลคล้ายกล้วยหอมทอง สุกจะสีเขียว ความหอม หวาน จะน้อยกว่ากล้วยหอมทอง ปลูกง่าย โตและออกผลเร็ว ชอบปลูกตามหมู่บ้านชนบท

๗.กล้วยหอมบ้าน ผลเล็กกว่ากล้วยนีออง รสหวาน คนแก่ชอบกิน

๘.กล้วยเล็บมือนาง ผลเล็ก ยาวเหมือนนิ้วมือ สุกรสหวาน ใช้ทำกล้วยตาก อบแห้ง อร่อยมาก

๙.กล้วยนวล ลำต้นใหญ่เรียวขึ้นข้างบน สีนวลคล้ายเอาแป้งทา ชาวอิสานเรียกว่ากล้วยนวล ปลีสีเขียว กาบปลีใหญ่ ผลเวลาสุกจะมีสีดำ มีเมล็ดอยู่ข้างใน รสหวานและฝาดเล็กน้อย ช่วยลดการขับถ่าย กินมากท้องอืด

๑๐.กล้วยไข่ ผลเล็กเท่าบกล้วยหอมบ้าน เปลือกบาง รสหวาน หอม

๑๑.กล้วยป่า เป็นกล้วยที่ขึ้นตามป่า ผลเล็ก ผู้เฒ่าผู้แก่ห้ามกิน

ประโยชน์ของกล้วย

ส่วนของต้นกล้วย หยวกกล้วยนีออง หยวกกล้วยตีบแกงใส่ปลา ใช้ดองกับผักแปนอร่อยมากใช้แกะสลัก ต้นกล้วยทำกระทงสำหรัยลอย กาบกล้วยใช้ห่อปอที่ขูดแล้ว จะให้ความชุ่มชื้นไม่แห้งกรอบ กาบกล้วยแห้งใช้สานตะกร้า กระเป่า ใช้เป็นเชืือกมัดสิ่งของ มัดมี่ฝ้ายสำหรับทำเป็นลายทอผ้ามัดหมี่ ทำกระทงสำหรับสะเดาะเคราะห์ ก้านของใบกล้วย ตัดเฉลียงปากฉลากใช้จุ่มสีวาดภาพได้อย่างมีศิลปะ เป็นของเล่นตอนเด็กๆเอาไปทำม้าก้านกล้วย ทำเป็นปืนยิ่งกัน ทำเป็นดาบเล่นสนุกสนานมาก

ส่วนของใบกล้วย

ใช้ห่ออาหารได้ทุกอย่าง ไม่สารพิษ โดยเฉพาะใบกล้วยนีออง ห่ออาหารได้ทุกอย่าง ห่อข้าวต้มมัด ข้าวต้มผัด ห่อหมก หมกปลา ห่อข้าวเหนียว ใบแห้งใช้ม้วนยาสูบ ทำกระทงใส่ขนมข่ง ทำกรวยใส่ดอกไม้ไหว้ครู ฯลฯ ยกเว้นใบกล้วยหอมห่ออาหารจะฉีกแตกง่าย อาหารจะมีรสขม

ส่วนผลกล้วย

ก้ลวยเกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมการเลี้ยงลูกของชาวอิสานมาช้านาน กล้วยสุกให้คุณค่าทางอาหารมากมาย คนโบราณจึงใช้กล้วยสุกเลี้ยงทารก ขุดเอาเฉพาะเนื้อในสีแดงแล้วบดป้อนทารกจะช่วยขับถ่ายได้ง่าย ทารกรับประทาน กล้วยดีมาก นอกจากนี้กล้วยกินสุขแทนของหวาน ทำกล้วยตาก กล้วยทอด กล้วยทับปิ้ง กล้วยบวชชี ขนมกล้วย กล้วยกวน กล้วยหยี ตำส้มกล้วยดิบ ใส่ข้าวต้มผัด ข้าวต้มมัด ฯลฯ

ส่วนของปลีกล้วย

ปลี คือดอกกล้วย ข้างในปลีกล้วยก็คือผลกล้วยที่เล็กๆ ปลีกล้วยเป็นอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย การทำหมกปลีใส่ไก่ ต้มกินกับน้ำพริก เป็นผักกินกับป่น กินกับลาบ กินกับผัดไทย กินกับขนมจีน ฯลฯ