เทียนชะตาโบราณ
การทำเทียนขี้ผึ้ง สำหรับใช้บูชาพระพุทธรูป การสะเดาะเคราะห์ (การบูชาเทียน) และ ศาสนะพิธีต่าง ๆ เพื่อการจำหน่ายในชุมชน บูชาเทียนหรือปูจาเตียน เป็นประเพณีการสะเดาะเคราะห์อีกแบบหนึ่ง เพื่อบูชาหลีกเคราะห์ภัยต่าง ๆ ที่มีมาถึงตนเองและครอบครัวรวมทั้งญาติพี่น้อง นิยมประกอบพิธีใน วันพระ วันพระใหญ่ วันเข้าพรรษา ออกพรรษา และเทศกาลสงกรานต์ แต่ในวันอื่น ๆ ก็สามารถทำได้ตลอดทั้งปี บางคนทำพิธีเพื่อความมีโชคลาภ บางคนทำเพื่อแผ่เมตตามหานิยม เพื่อปัด โรคภัยให้พ้นโรคาพยาธิ บางคนทำเพื่อสะเดาห์เคราะห์ก็มี เพราะแสงสว่างของเทียนทำให้รุ่งโรจน์ตามความเชื่อ เทียนที่ใช้บูชา ใช้เทียน หรือเทียนขี้ผึ้งธรรมดา ผู้ประกอบพิธีได้แก่ พระสงฆ์สามเณรหรือหนาน(คนที่เคยบวช เรียนมาแล้ว) เขียนคาถาเป็นอักขระพื้นเมืองล้านนาลงบนเทียนไข
อุปกรณ์ที่ใช้ในการทำเทียน
๑. ขี้ผึ้งเหลือง
๒. แผ่นโลหะ
๓. ไม้รองรีดเทียน
๔. ไส้เทียน ทำด้วยฝ้ายปลุกเสก
๕. ไม้กล๋ม
วิธีทำเทียนทั่วไปแบบโบราณ มีอยู่ ๖ ขั้นตอน
๑. นำขี้ผึ้งหรือเทียนที่ได้มา ตัดแล้วตากแดดให้พอนุ่ม
๒. ทำไส้เทียนด้วยฝ้ายที่ปลุกเสกเรียบร้อยแล้ว หรือไส้ที่ได้ทำการเขียนคาถาโบราณลงในกระดาษสาสีขาว
๓. นำขี้ผึ้งที่ได้ไปหลอมบนแผ่นโลหะที่มีการอังไฟ
๔. นำไส้มาประกบห่อกัน
๕. ทิ้งไว้สักครู่ จัดรูปเทียนด้วยไม้กล๋ม
๖. นำเทียนที่ได้มานั้นไปจุดที่วัดหรือบนตำแหน่งที่หนานบอก รอจนไฟเทียนดับมอลงเป็นอันเสร็จพิธี
ขั้นตอนทำเทียนเพื่อต่อชะตาอายุ และสะเดาะห์เคราะห์ มีอยู่ ๗ ขั้นตอน
๑. เขียนคาถา ชื่อ วัน เดือน ปี เกิด ของผู้ที่ประสบเคราะห์กรรมลงในกระดาษสา
๒. นำด้ายสายสิญจน์ วัดให้ได้ ๑วา (ของผู้ทำพิธี) ทบกันไปมาให้เท่ากับจำนวนอายุของผู้ที่สะเดาะเคราะห์
๓. เตรียมไม้ไผ่เหลายาว ๑ วา เสี้ยมปลายให้เรียวแหลมเล็กน้อย
๔. นำกระดาษสาที่เตรียมไว้ พันให้รอบไม้ไผ่แล้วนำด้ายสายสิญจน์พันวนมัดให้ แน่นจนหมดด้ายสายสิญจน์ที่เตรียมไว้
๕. นำขี้ผึ้งน้ำหนัก ๑๐ บาทผึ่งแดดให้อ่อนปั้นเป็นรูปกลม เป็นแท่งยาวพันรอบข้อ ๔ ทำเป็นเทียน ๒ เล่ม เล่มแรก สะเดาะ เคราะห์ เล่มที่ ๒ ใช้ต่อชะตาอายุ
๖. เมื่อทำเทียนเรียบร้อยแล้วจะนำดอกไม้ขาวที่ไม่มีหนามเท่ากับจำนวนอายุ ธูปเท่ากับจำนวนอายุ ผู้ประกอบพิธีจุดเทียน กล่าวบริกรรม เอ่ยชื่อที่อยู่ของผู้ที่ ต้องสะเดาะเคราะห์ต่อหน้าพระพุทธรูป
๗. ผู้ประกอบพิธีจะเฝ้าดูเทียนว่าเปลวไฟที่ลุกขึ้นดี หรือไม่ อาจจะมีการลุกของ เปลวไฟที่โชติช่วง(แสดงว่าโชคดี) ถ้าเปลวไฟ แตกดังเปรี๊ยะๆเคราะห์ยังมีอยู่ ถ้าประกายไฟริบหรี่หรือดับ หมายถึงเคราะห์ร้ายมากอาจถึงชีวิต