ถ้ำพระ
ประวัติความเป็นมา
ถ้ำพระตั้งอยู่ที่สำนักสงฆ์ถ้ำสนุกสุขารมย์ ตำบลบ้านนา อำเภอเมืองชุมพร จังหวัดชุมพร เป็นถ้ำในภูเขาหินปูนชื่อเขาถ้ำพระ ลักษณะภูเขามีรูปร่างคล้ายสามเหลี่ยมยาวตามแนวเหนือ – ใต้ ประมาณ ๑ กิโลเมตร และความกว้างตามแนวตะวันออก – ตะวันตก ประมาณ ๖๐๐ เมตร ภูเขาลูกนี้มียอดสูงสุดอยู่ทางใต้ประมาณ ๒๔๕ ประมาณ จากระดับน้ำทะเลปานกลาง ถ้ำพระเคยถูกใช้เป็นที่พำนักชั่วคราวของมนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์ ได้พบเศษภาชนะดินเผาจำนวน ๔ ชิ้น น้ำหนักรวม ๕๐ กรัม ตกแต่งด้วยลายเชือกทาบ ๓ ชิ้น และแบบผิวเรียบ ๑ ชิ้น เนื้อภาชนะหยาบมีเม็ดทรายปน เผาในอุณหภูมิต่ำ เนื้อไม่แกร่ง ผิวนอกสีเทาน้ำตาล มีความหนาตั้งแต่ ๐.๕ – ๐.๖ เซนติเมตร

แหล่งโบราณคดี อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของเขาถ้ำพระ เป็นถ้ำขนาดใหญ่ประกอบด้วย ๒ คูหา ปากถ้ำหันหน้าไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ กว้างประมาณ ๕ เมตร ลึกประมาณ ๓๐ เมตร ทั้งสองคูหาอยู่ต่อเนื่องกันและยังมีช่วงแยกลึกเข้าไปอีกหลายแห่ง พื้นถ้ำมีร่องรอยการขุดหลายแห่ง และบางส่วนถูกโบกด้วยซีเมนต์ ภายในถ้ำมีพระพุทธรูปขนาดเล็กประดิษฐานอยู่หลายองค์ และมีพระพุทธรูปปางไสยาสน์ ขนาดใหญ่อีก ๑ องค์

รูปแบบศิลปกรรม
โบราณวัตถุประเภทเศษภาชนะดินเผาลายเชือกทาบ และแบบผิวเรียบ เผาด้วยอุณหภูมิต่ำ น่าจะเป็นวัตถุเครื่องใช้ ในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ยุคหินใหม่ ที่มนุษย์ยังอาศัยถ้ำและเพิงผาเป็นแหล่งที่อยู่อาศัย

ความสำคัญและสภาพปัจจุบัน
ถ้ำพระหรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “ถ้ำพระนโม” ทุกปีจะมีพิธีวันสำคัญทางศาสนา เช่น เวียนเทียนในวันมาฆบูชา วันวิสาขบูชา วันอาสาฬหบูชาและเข้าพรรษา ซึ่งประชาชนมาร่วมพิธีและทำบุญเป็นจำนวนมาก และในวันพระปกติก็จะมีประชาชนบริเวณใกล้ ๆ วัด มาร่วมทำบุญประมาณ ๓๐ คน ถือศีลปฏิบัติธรรมทุกวันพระ โดยถือศีล ๘ ประมาณ ๑๐ กว่าคน

หมายเหตุสำหรับงานประเพณีขึ้นถ้ำที่ผ่านมายังไม่ได้มีการจัดงาน แต่จากการพูดคุยกับชาวบ้านในละแวกนั้น เล่าให้ฟังว่า ในปี พ.ศ. ๒๕๕๐ ทางคณะกรรมการของวัดถ้ำพระ จะจัดให้มีพิธีขึ้นเบญจาในวันสงกรานต์